کلیسای حواری کاتولیک

نویسنده : محمد ضیاء توحیدی

 

تقریبا همزمان با تشکیل نهضت مکاشفه­ای ادونتیست­ها در آمریکا که معتقد به نزدیک بودن بازگشت حضرت مسیح بودند، این تفکر در انگلستان نیز در قالب نهضتی دیگر شکل گرفت؛ نهضتی که البته هرگز نتوانست اهمیت و جایگاه ادونتیستها را در جهان پیدا کند.

در سال ۱۸۲۸ میلادی “جان مک لاود کمپبل”[۱] که شبان کلیسای پرزبیتری بود، جمعیت قابل توجهی را گرد خویش جمع کرد و از وقوع رخدادهایی عجیب خبر داد.

نخستین رخداد، مربوط به جیمز گروبر[۲] بود که گفته می­شد در بستر مرگ و در واپسین لحظات حیات خویش، پیشگویی کرده و از بازگشت قریب الوقوع حضرت عیسی، خبر داده بود.

یک سال بعد، شخص دیگری به نام “جانستون” نیز هنگام مرگش از نزدیک­بودن بازگشت حضرت سخن راند. این رخداد برای سومین بار توسط ایزابلا کمپبل تکرار گردید و شهرت این داستانها، زمینه­ساز اعتقاد برخی مسیحیان، به نزدیک بودن زمان بازگشت حضرت مسیح گردید و به دنبال همین انتظارها بود که کلیسای حواری کاتولیک، به وجود آمد.[۳] این کلیسا به طور کلی، نگاه مثبتی به مکتب پروتستان ندارد. شاید بتوان این کلیسا را مرتبط با کلیسای کاتولیک دانست زیرا آنها تا حدود زیادی هم در عقاید و هم در شعایر و عبادات با کلیسای کاتولیک هم عقیده هستند.[۴]

عنوان رسمی این کلیسا

عنوان رسمی این کلیسا “کلیسای حواری مسیح” است اما گاه، پیروان این کلیسا را “اروینگیت­ها”[۵] می­خوانند که برگرفته از نام مؤسس این فرقه، ادوارد اروینگ[۶] است.[۷]

بنیانگذار

ادوارد اروینگ (۱۷۹۲ – ۱۸۳۴)، از سال ۱۸۲۲ به عنوان شبان کلیسای پرزبیتری اسکاتلند مشغول فعالیت بود. وی که سخنوری ماهر بود، به واسطه اظهارات مکاشفه­ای مورد توجه و اقبال عمومی قرار گرفت.

او موفق گردید عده­ای از مسیحیان را که به بازگشت قریب الوقوع مسیح اعتقاد داشتند، از میان طبقات مختلف مردم و حتی از بین روحانیان، جذب کرده و آنان را گرد خود جمع آورد.[۸]

در ادامه وی به ترغیب و تشویق مردم به “سخن گفتن به زبانها”[۹] روی آورد. این مسأله خوشایند رهبران کلیسایی نبود و زمینه را برای طرد وی فراهم کرد. او در سال ۱۸۳۲ از کلیسا اخراج شده و حتی تکفیر گردید و از این زمان به بعد بود که او راه خود را جدا کرده و کلیسایی جدید را تأسیس کرد.[۱۰]

شکل گیری و تأسیس این کلیسا

چنانکه گفته شد، در پی شیوع داستانهایی چند از پیشگویی برخی مسیحیان در حال احتضار، گروههایی از مسیحیان، به این باور رسیده بودند حضرت مسیح به زودی ظهور خواهد کرد.

هنری دراموند[۱۱] که فردی مذهبی و البته متمول بود، مردم را گرد خود جمع کرده و آنان را تهییج می­کرد. از سال ۱۸۲۶، مردم همه ساله گرد دراموند جمع شده و به دعا و نیایش می­پرداختند و انتظار ظهور مسیح را می­کشیدند.

ادوارد اروینگ که به خیل هواداران دراموند پیوسته بود در پی سخنرانی­های خویش توانست رهبری این گروه را به دست گیرد.[۱۲]

با این حال، از آنجا که اروینگ فاقد قدرت پیشگویی بود و از موهبت “سخن گفتن به زبانها” نیز برخوردار نبود، رهبری کلیسا به “جان کاردیل”[۱۳] (۱۸۰۲ – ۱۸۷۷) رسید که فردی حقوق دان بود.

به وجود آمدن منصب حواری

در یک اجتماع نیایشی در سال ۱۸۳۳، دراموند خطاب به کاردیل گفت: آیا تو یک حواری نیستی؟ و به دنبال این واقعه، منصب حواری­گری به وجود آمد.

خود اروینگ جزء حواریون نبود اما او که در میان این گروه از محبوبیت و شهرت برخوردار بود در سال ۱۸۳۳ و از سوی کاردیل عنوان “فرشته” (معادل اسقف) را دریافت کرد.[۱۴]

پیروان این کلیسا به این باور رسیده بودند که پیش از ظهور مجدد مسیح، جمع دوازده حواری می­بایست دوباره شکل بگیرد و از همین رو آنها به دعا و نیایش پرداختند تا این مسأله محقق گردد.[۱۵]

نهایتا کاردیل این خواسته عمومی را اجابت کرد و فرمانی صادر کرد که به موجب آن می­بایست دوازده حواری منصوب گردند. به مرور زمان این دوازده نفر توسط پیشگویان تعیین گردیده و به عنوان حواری منصوب شدند.[۱۶]

تا سال ۱۸۳۵، تمام دوازده حواری مشخص شده بودند و در این زمان بود که این کلیسا شکل رسمی­تری پیدا کرد و در سال بعد یعنی سال ۱۸۳۶، آنها اولین شورای خود را در لندن برپا کردند.[۱۷]

آغاز فعالیتهای تبشیری و گسترش این کلیسا

کتاب مکاشفه یوحنا در مورد حوادث آخرالزمان، از ۱۴۴۰۰۰ بنده خداوند که “مهرشده” و اختصاص یافته به خداوند هستند سخن می­راند.[۱۸] در این کلیسا نیز هر یک از حواریون برای تحقق گفتار کتاب مکاشفه، مأمور بود که دوازده هزار نفر از بندگان “مهرشده”[۱۹] خدا را جمع کند چرا که به اعتقاد آنها، فرارسیدن آخرالزمان در گروی جمع شدن این افراد بود.

البته آنها پیش از آنکه فعالیت خود را آغاز کنند، نامه­ای را با عنوان “شهادت­نامه­ی حواری”[۲۰] منتشر کردند. این نامه که به زبانهای لاتین، انگلیسی، فرانسه و آلمانی نوشته شده بود و مشتمل بر دویست صفحه بود برای پاپ، پاتریارک­ها، سراسقف­ها، اسقفها و سایر سران کلیساهای مسیحی فرستاده شد و در آن اظهار داشته شد که بازگشت مجدد مسیح به زودی فرا خواهد رسید و او اکنون دوازده حواری خود را انتخاب کرده است.[۲۱]

پس از این اقدام، آنان انگلستان را به قصد انجام فعالیتهای تبشیری و جمع کردن ۱۴۴۰۰۰ بنده برگزیده، ترک کردند و رهسپار اروپا و امریکا گردیدند.

هر حواری یک یا چند منطقه را برای انجام فعالیتهای تبلیغی خویش مشخص کرد و در آنجا مشغول توسعه و ترویج افکار این گروه گردید.[۲۲]

به دنبال این فعالیتها بود که آنان موفق شدند در سال ۱۸۴۰، نخستین کلیسای خود را در نیویورک تأسیس کنند. این نهضت از نیویورک فراتر رفت و در مناطق مختلفی از ایالات متحده منتشر گردیده و شهرت یافت.[۲۳]

در آلمان نیز آنها توانستند برای خود پیروانی به دست آورند و اولین کلیسای حواری کاتولیک را در برلین در سال ۱۸۴۸ تأسیس کردند.[۲۴]

انشقاق در کلیسای حواری کاتولیک آلمان و تأسیس “کلیسای حواری نوین”[۲۵]

تفرقه و اختلاف میان پیروان این کلیسا در شمال آلمان، موجب انشعاب در این کلیسا گردید و گروهی از پیروان این کلیسا، راه خود را از بدنه اصلی کلیسای حواری جدا کردند.

علت این اختلاف آن بود که در سال ۱۸۶۰، هنگامی که شش نفر از حواریون مرده بودند، “هانریش گایر”[۲۶] که رسول آلمان شمرده می­شد دو تن از تبشیرگران را به عنوان معاون حواری منصوب کرد.

گایر تا مدتی از این وضع راضی بود اما در سال بعد، وی یک کشیش را به عنوان حواری نصب کرد اما تا مدتی این مسأله را از دید پیروان این کلیسا مخفی نگاه داشت. با آشکار شدن این عمل، گایر از سوی کلیسای حواری کاتولیک طرد و تکفیر گردید. به دنبال این مسأله، وی کلیسای دیگری را تأسیس کرد که “جماعت حواری جدید” یا “اروینگیت­های جدید”[۲۷] خوانده شد.

در این کلیسا، اجازه داده می­شد که پس از مرگ هر حواری، حواری جدید نصب و تقدیس گردد. آنها به فعالیتهای تبشیری روی آوردند و به زودی توانستند در آلمان، شمال و جنوب آمریکا، جاوه و استرالیا پیروانی را به دست آورند.[۲۸]

افول کلیسای حواری

باور عمومی در این کلیسا، آن بود که حواریون تا زمان بازگشت مسیح زنده خواهند ماند اما زمانی که آخرین حواری در سال ۱۹۰۱ از دنیا رفت، امید آنان تبدیل به یأس گردید.[۲۹]

از آن پس کلیه تبلیغات کلیسا متوقف گردید و هیچ عضو جدیدی در این کلیسا پذیرفته نشد و همین عوامل، زمینه را برای منحل شدن این کلیسا فراهم کرد.

بر پایه گزارشها، از ۱۳ کلیسایی که در سال ۱۹۱۶ در ایالات متحده وجود داشت در سال ۱۹۳۶ تنها هفت کلیسا باقی مانده بود و کمی پس از آن، این تعداد به تنها یک کلیسا تقلیل یافت.[۳۰]

پیروان این کلیسا که سرخورده شده بودند عمدتا جذب کلیسای انگلیکن و کاتولیک گردیدند[۳۱] و به مرور این کلیسا، به تاریخ پیوست و امروزه می­توان آنها را گروهی منقرض شده دانست.[۳۲]

آموزه­های اعتقادی و شعایر دینی

مهمترین ویژگی اعتقادی پیروان این کلیسا، باور عمیق آنان به قریب­الوقوع بودن بازگشت مسیح بوده است.

به طور کلی آموزه­های این کلیسا بر پایه اعتقادنامه­های نیقیه، حواریون و آتاناسیوس استوار گردیده است.[۳۳] بر همین اساس آنان به عقاید محوری کلیساهای مسیحی نظیر آموزه­های تثلیث، تجسد و فدا معتقد بوده­اند.

شعایر اصلی آنان نیز تعمید و عشای ربانی بوده است اما تأیید، توبه و تدهین نهایی نیز به رسمیت شناخته می­شده است.[۳۴]

ساختار سلسله مراتب کلیسایی

پیروان این کلیسا معتقد بودند که باید مناصب کلیسای اولیه را احیا کرد و نظام کلیسایی دیگر کلیساها را به رسمیت نمی­شناختند. حواریون، انبیا (پیشگویان)، انجیل­نگاران[۳۵]، شبانان و معلمان مناصب روحانی­ای بود که در این کلیسا وجود داشت. البته بعدها دو منصب دیگر با عنوان “فرشته” (که معادل اسقف شمرده می­شود) و “دیکون­” (شماس) به آنها افزوده گردید.[۳۶]

خاتمه

با مطالعه، بررسی و مقایسه این کلیسا با کلیسای ادونتیست، می­توان به عامل مشترک پیدایش این دو نهضت دست یافت: اعتقاد به بازگشت قریب­الوقوع مسیح در هر دو کلیسا، در چندین مرحله تاریخ بازگشت حضرت مسیح تعیین گردید اما این تاریخها هرگز درست از آب در نیامد و موجب سرخوردگی پیروان این کلیساها گردید.

اما با این حال با مراجعه به کلیساهای موجود مسیحی می­توان دریافت که کلیسای ادونتیست، همچنان به حیات خود ادامه می­دهد در حالی که از کلیسای حواری کاتولیک، تنها پس از گذشت کمتر از دو قرن از پیدایش آن، اثری نیست.

به نظر می­رسد که مهمترین تفاوت میان این دو کلیسا در آن بود که در کلیسای ادونتیست، بازگشت حضرت مسیح به زودی تفسیری متفاوت را پیدا کرد که عبارت از بازگشت مسیح به مکانی در آسمانها بود [۳۷]در حالی که این تفسیر هرگز در کلیسای حواری کاتولیک، ارائه نشد.

دیگر تفاوت عمده میان دو کلیسا آن بود که در کلیسای حواری کاتولیک، حواریون مشخص گردیدند (و جایگزینی برای حواریون نیز غیر قابل قبول تلقی گردید) و این باور عمومی به وجود آمد که مسیح، پیش از مرگ حواریون خویش بازگشت خواهد کرد و همین اعتقاد، سبب فروپاشی این کلیسا گردید چرا که با مرگ آخرین حواری، امیدها برای ظهور مسیح از میان آنها رخت بر بست و بدین وسیله، اصول اعتقادی این کلیسا زیر سؤال رفت.

آخرین تفاوت عمده میان این دو کلیسا نیز در آن بود که پیروان کلیسای حواری کاتولیک، پس از سرخوردگی خویش و ناامیدی از ظهور قریب­الوقوع مسیح، دیگر نمی­توانستند به تبلیغ و تبشیر آیین خویش بپردازند و همچنین از پذیرش اعضای جدید در این کلیسا امتناع ورزیدند و این سه عامل، اسباب از بین رفتن تدریجی این کلیسا را رقم زد.

 

[۱] – John McLeod Campbell

[۲] – James Grubber

[۳] – Gordon Melton, J., Encyclopedia of American Religions, (Gale, 2003, 7th ed.), p.1132

[۴] – مولند، اینار؛ جهان مسیحیت؛ ترجمه محمد باقر انصاری و مسیح مهاجری، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۸۱ه‏ش، چاپ دوم، ص ۱۹۵ و ۱۹۸

[۵] – Irvingites

[۶] – Edward Irving

[۷] – New Catholic Encyclopedia, (Gale, 2003, 2nd ed.), vol.3, p.278 and Cross, F. L. (ed.), The Oxford dictionary of the Christian Church, (Oxford, 1997, 3rd ed.), p.306

[۸] – مولند، اینار؛ جهان مسیحیت؛ پیشین؛ ص ۱۹۵

[۹] – speaking in tongues. سخن گفتن به زبانهایی نامفهوم که ادعا می­شود به زبانهای دیگر مردم جهان و یا حتی به زبانهایی ناشناخته صورت می­گیرد.

[۱۰] – پیشین، ص ۱۹۶ و New Catholic Encyclopedia, ibid

[۱۱] – Henry Drummond

[۱۲] – New Catholic Encyclopedia, ibid

[۱۳] – John Cardale

[۱۴] – مولند، اینار؛ پیشین؛ ص ۱۹۶

[۱۵] – New Catholic Encyclopedia, ibid

[۱۶] – مولند، اینار؛ پیشین؛ ص ۱۹۷

[۱۷] – Cross, F. L. (ed.), ibid

[۱۸] – مکاشفه ۷: ۴ – ۸ «و عدد مهرشدگان را شنیدم که از جمیع اسباط بنی­اسرائیل، صد و چهل و چهار هزار، مهر شدند. و از سبط یهودا دوازده هزار و از سبط رؤبین دوازده هزار و از سبط جاد دوازده هزار و….»

[۱۹] – Sealed

[۲۰] – The Apostolic Testimony

[۲۱] – مولند، اینار؛ پیشین؛ ص ۱۹۷

[۲۲] – Cross, F. L. (ed.), ibid

[۲۳] – Gordon Melton, J., ibid

[۲۴] – New Catholic Encyclopedia, ibid

[۲۵] – The NEW APOSTOLIC CHURCH

[۲۶] – Heinrich Geyer

[۲۷] – Neo Irvingites

[۲۸] – مولند، اینار؛ پیشین؛ ص ۲۰۲ – ۲۰۳

[۲۹] – پیشین، ص ۲۰۰

[۳۰] – Gordon Melton, J., ibid, p.1133

[۳۱] – New Catholic Encyclopedia, ibid, p.279

[۳۲] – Cross, F. L. (ed.), ibid

[۳۳] – New Catholic Encyclopedia, ibid

[۳۴] – مولند، اینار؛ پیشین؛ ص ۲۰۱

[۳۵] – Evangelists

[۳۶] – Cross, F. L. (ed.), ibid and New Catholic Encyclopedia, ibid, p.278

[۳۷] – مولند، اینار؛ پیشین؛ ص ۴۳۶

منبع مقاله: سایت پژوهشکده باقر العلوم(علیه السلام)