اسارت در شریعت

نویسنده : سید محمد رضا موسوی

سهم پولس رسول در بسط و گسترش آیین مسیحیت کنونی از دیگر رسولان به مراتب بیشتر بوده است و حجم قابل ملاحظه­ای از کتاب مقدس به نوشته­های وی اختصاص دارد. او منکر شریعت و دستورات و اعمال دینی گردید و این اعمال را برای رسیدن به سعادت ضروری ندانست. پیروان اولیه مسیح تمام آداب و رسوم شریعت یهود را رعایت می­کردند و هر کس که به دین مسیح در می­آمد ابتدا لازم بود که شریعت یهود را بپذیرد، اما پولس یهودی شدن تازه مسیحی را ضروری نمی­دانست.

عیسی)ع) می­فرمود: هر گاه کسی حتی کوچک­ترین احکام شریعت را بشکند و به دیگران چنین تعلیم دهد، در ملکوت آسمان پست­ترین فرد محسوب می­شود، حال آنکه هر کس شریعت را رعایت کند و به دیگران نیز چنین تعلیم دهد در ملکوت آسمان بزرگ خوانده خواهد شد.[۱] اما پولس برخلاف تعالیم حضرت عیسی(ع)، بنیانگذار گرایشی در مسیحیت است که نسبت ایمان را با عمل و اطاعت از دستورات الهی می­گسلد و ایمان را در برابر شریعت می­نهد.[۲] در خصوص اندیشه پولس دو دیدگاه وجود دارد؛ گروهی اندیشه پولس درباره شریعت را متفاوت با اندیشه مطرح شده در از اناجیل چهارگانه می­دانند و عده دیگری معتقدند که بین گفته­های عیسی و پولس تفاوتی اساسی نیست و جوهره کلام آنها یکی است.[۳]

وی معتقد بود که انسان در دوره شریعت، کودکی خود را سپری کرد و مانند غلامان، اسیر عقاید دنیوی بود. شریعت، انسانیت را آماده کرد تا حقیقت و آزادی را به­وسیله فرزند خدا دریافت کند.[۴]

با اینکه پولس بر منشأ الهی شریعت تأکید دارد، ولی جملاتی را درباره آن بیان می­کند که در نظر اول با الهی بودن شریعت ناهمخوانی دارد. او اظهار داشت که شریعت گناهان را افزایش داد[۵] و بیشتر منشأ لعنت است تا نجات و هیچ­کس به­وسیله شریعت تطهیر نمی­شود.[۶] تا قبل از دوره ایمان، انسان تحت تسلط شریعت به “اسارت” و بندگی گرفته شده بود تا ایمان ظهور کند. شریعت نگهبان انسان بود تا او را به مسیح برساند و تطهیر شود. پس از ظهور ایمان، انسان دیگر محتاج به نگهبان نیست و همه در عیسی مسیح به دلیل ایمان فرزندان خدا هستند.[۷]

پولس در ابتدا بر این عقیده بود که ظاهر شریعت و قانون موسی تنها راه وصول به حقیقت و تنها منبع سعادت حیات است. ولی چون نودینانی را ملاحظه کرد که با وجود ایمان کامل به عیسی، به­کلی از شریعت موسی بی­خبرند ولی پایه اعمال و اخلاق ایشان بسیار عالی­تر و محکم­تر از پیروان ظاهر شرع است، بر او روشن شد که حقیقت مسیح در باطن مرد مؤمن تجلّی می­کند و او را به سرمنزل صواب و رستگاری رهبری می­نماید. چنین انسانی با آزادی روح و ضمیر، کارهای نیک و پسندیده انجام می­دهد و از بدی می­پرهیزد و برای او ضرورت ندارد که دایماً به دستورهای رسمی و قوانین دینی رجوع کرده، حلال و حرام را از روی آنها تشخیص دهد. او با این استدلال معتقد شد که باید بندهای پوسیده «شریعت» موسی را رها کند و طالب آزادی روح و حریت ضمیر شود. از این رو صریحاً اعلام کرد که دیگر ختنه واجب نیست و همچنین رعایت حلال و حرام در طعام و شراب ضرورت نخواهد داشت.[۸]

زبان تمثیل

پولس در نامه­هایش به غلاطیان بر موقتی بودن شریعت تأکید می­کند. او در تبیین موقتی بودن نقش شریعت و اسارت آن از دو تمثیل استفاده می­کند. نخست، شریعت مانند زندانبانی است که انسان را در بند نگاه می­دارد.[۹] گرچه وظیفه زندانبان حفاطت از زندانیان است، اما کار مهم او این است که ایشان را تحت کنترل خود نگاه دارد تا خود را ناامیدانه در اسارت ببینند. در نتیجه پای‏بندان به شریعت «برای ایمانی که می­بایست مکشوف شود، بسته شده بودند»[۱۰] اما با آمدن ایمان، نقش شریعت به عنوان زندانبان خاتمه یافت.[۱۱]

دوم، شریعت همچون دایه اطفال است. به نظر پولس، نقش دایه مانند سرپرست غلامان است که طفل آزاد را در همه جا همراهی می­کند. در ضمن، دایه نقش تعلیمی و تربیتی دارد و کارش موقتی است. پولس اظهار می­دارد که فقط از طریق ایمان به مسیح است که می­­توان از این محدودیت شریعت آزاد شد.[۱۲]

شریعت مانع رستگاری

“شریعت” پس از گناه، دومین مانع نجات انسان، در مسیحیت معرفی شده است. در بخشهایی از عهد جدید به شدت علیه شریعت سخن گفته شده و شریعت به عنوان یکی از موانع مهم نجات بشر معرفی گردیده است. انسان پایبند به شریعت همچون شخصی که گرفتار مرض گناه است، احتیاجش با شریعت و قوانین و دستورهای نیکوی اخلاقی و امر و نهی برآورده نمی­شود، بلکه به یک پزشک روحانی احتیاج دارد که قادر باشد او را دگرگون سازد و در او فکر و قلب و اراده جدیدی بیافریند تا بتواند آنچه را که خدا از او می­خواهد، انجام دهد.

بنابراین، انجام اعمال و مناسک مذهبی نمی­تواند هیچ نقشی در رستگاری و نجات انسان ایفا کند. منظور مسیحیان از عبادت، تحصیل نجات و بخشش گناهان نیست؛ زیرا به اعتقاد آنان نجات را نمی­توان به وسیله کارهایی که انجام می­گیرد، به دست آورد، بلکه بخشش از طرف خدا رایگان به انسان عطا می­شود، به شرطی که به مسیح ایمان آورد. از این­رو عبادت خدا نه جهت تحصیل نجات، بلکه به منظور ابراز محبت و قدردانی به خدا برای نجات رایگانی است که به انسان بخشیده است.[۱۳]

پی‌نوشت ها:

[۱]. متی ۵: ۱۹

[۲]. حیدری ابهری، نقش پولس در شکل­گیری آیین مسیحیت، ، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، پائیز ۱۳۸۵، ص ۱۰۷- ۱۲۴

[۳]. Buttrick George (Arthur), The International Standard Bible, The united state of America, 1995, v.3, P.81

[۴]. غلاطیان ۴: ۱-۵

[۵]. رومیان ۵: ۲۰

[۶]. غلاطیان ۳: ۱۰-۱۱

[۷]. ایلخانی، محمد، پولس، ارغنون، بهار و تابستان ۱۳۷۴، شماره ۵و۶، ص ۴۰۲

[۸]. ناس، جان بایر، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، ۱۳۸۵،چاپ هشتم، ص ۶۱۶

[۹]. غلاطیان ۱۹:۳ و باسیم ، بولس، معجم الاهوت الکتابی، بیروت، دارالمشرق، ۱۹۸۶، ص ۴۴۶

[۱۰]. همان ۲۳:۳

[۱۱]. همان ۱۲:۱

.[۱۲] پالما، آنتونی، بررسی رساله­های پولس به غلاطیان، ترجمه آرمان رشیدی، کلیسای جماعت ربانی،۱۹۹۴، ص ۲۷

[۱۳]. همان، ص ۴۰

منبع:سایت پژوهشکده باقرالعلوم (علیه السلام)