[adyanuniv]

1. آیا بهتر نبود مانند مسیحیت اسلام نیز طلاق را ممنوع سازد؟

در این باره گفتنى است: اگر طلاق به طور کلّى ممنوع باشد اقدام به ازدواج گام نهادن به یک مسیر بدون برگشت و در حقیقت پذیرش یک بن بست است و همین ریسک مانع بسیار جدّى براى تن دادن به ازدواج خواهد شد و بى بندو بارى و یا زندگى توافقى گسترش مى یابد، همان طور که در جوامع غربى امروز مشاهده مى کنیم.

لذا ضرورت جواز طلاق امرى واضح و عقلایى است. لکن در مورد کیفیت حکم طلاق در دیگر ادیان مانند مسیحیت و یهودیت ذکر چند نکته ضرورى است تا ضمن شناسایى رویکرد این ادیان به پدیده طلاق نتایج و پیامدهاى آن را ارزیابى کنیم.

البتّه از نظر اسلام به عنوان یک حلال مبغوض بلکه مبغوض ترین حلال ها یاد شده است و از طرفى احکام و شرائطى در جهت سخت گیرى آن لحاظ شده است تا شرایط اجتماعى، اخلاقى و حقوقى تا آنجا که ممکن باشد مانع از وقوع این واقعه تلخ گردد.

پدیده طلاق در یهودیت و مسیحیت‏

در تورات باب ۲۴ آیه ۱ در مورد طلاق آمده است: «چون کسى زن گرفته و به نکاح خود درآورد اگر در نظر او پسند نیاید از اینکه چیزى ناشایسته در او بیابد آنگاه طلاق نامه نوشته به دستش دهد و او را از خانه اش رها کند و زن از خانه او روانه شده برود و زن دیگرى شود

پدیده طلاق در یهودیت و مسیحیت‏

در تورات باب ۲۴ آیه ۱ در مورد طلاق آمده است: «چون کسى زن گرفته و به نکاح خود درآورد اگر در نظر او پسند نیاید از اینکه چیزى ناشایسته در او بیابد آنگاه طلاق نامه نوشته به دستش دهد و او را از خانه اش رها کند و زن از خانه او روانه شده برود و زن دیگرى شود».

در دین یهود مرد مى تواند حتّى بدون دلیل زن را طلاق دهد البتّه به شرطى که زن داراى شئون بالایى نباشد و زن به هیچ عنوان نمى تواند تقاضاى طلاق نماید.

در تلمود(۱) آمده است: «مرد حق طلاق دارد و براى زن چنین حقّى نیست. مرد مى تواند با کمترین دلیل حتى سوزاندن غذا،زن خود را طلاق دهد»(۲

در مقابل این ساده انگارى در مورد پدیده طلاق در یهودیت، مسیحیت کلیسایى هیچگاه طلاق را اجازه نمى دهد. در انجیل متّى موجود آمده است: «حواریون از حضرت عیسى پرسیدند که آیا آن گونه که در دین موسى طلاق جایز است آیا در مسیحیت نیز جایز است؟ حضرت عیسى فرمود: به درستى که موسى به خاطر قساوت قلب شما اجازه داد تا زن هاتان را طلاق دهید اما از اول چنین چیزى وضع نشده بود. من به شما مى گویم هرکس همسرش را طلاق دهد مگر به سبب زنا و زن او با دیگرى ازدواج کند مرد زنا کرده است و باعث زنا کردن او مى باشد و مردى که با زن مطلقه اى ازدواج کند زنا کرده است. حواریون گفتند در صورتى که چنین باشد پس بهتر آنکه اصلاً ازدواج صورت نگیرد»(۳).

در مذهب کاتولیک طلاق مطلقاً حرام و تنها زندگى جداگانه‏ زن وشوهر جایز است که در این صورت هم هیچکدام حق‏ازدواج با شخص دیگرى را ندارند. مذهب ارتدوکس طلاق را فقط در صورت زناى زن و مرد جایز مى دانند امّا حتّى در صورت طلاق اجازه ازدواج با شخص دیگرى را ندارند.(۴)

پیامدهاى ممنوعیت طلاق‏

ممنوعیت طلاق در کشورهایى که از قوانین کلیسا تبعیت مى کردند مشکلات فراوانى را ایجاد کرده بود.

در روزنامه دیلى اکسپرس مقاله اى تحت عنوان «ازدواج در ایتالیا یعنى بندگى زن» منتشر و ترجمه شده بود. در آن مقاله نوشته شده بود. در حال حاضر به واسطه عدم وجود طلاق در ایتالیا بسیارى از مردم به صورت نامشروع روابط جنسى برقرار مى کنند. طبق نوشته آن مقاله «در حال حاضر بیش از پنج میلیون نفر ایتالیایى معتقدند که زندگى آنها

چیزى جز گناه محض و روابط نامشروع» نیست.

رویکرد سخت گیرانه و افراطى کلیسا زمینه مقابله با مقرّرات مسیحیت را به گونه اى تفریط گونه در غرب ایجاد نمود به طورى که امروزه در هیچ یک از کشورهاى غربى و مسیحى نشین نه تنها قوانین کلیسا در مورد طلاق اجرا نمى گردد بلکه در بسیارى از این کشورها مقرّرات بسیار آسانى براى طلاق پیش بینى شد و در نتیجه آمار طلاق به طور فزاینده اى بالا رفت.

امروزه ضرب المثل «عشق دوم دلپذیرتر است» جایگزین ضرب المثل قدیمى «حتى دشوارترین سازش ها بین زن و مرد

از طلاق بهتر است» در بین مردم انگلیس و امریکا شده است. البته به دلیل آمار بسیار بالا و روند صعودى طلاق همواره قوانین کشورهاى اروپایى و امریکایى در مورد طلاق دستخوش تغییر و تحوّل قرار مى گیرد، به گونه اى که در کشور انگلستان در طى صد سال اخیر قوانین مربوط به طلاق ده ها بار اصلاح و تعدیل شده است. البتّه نحوه اصلاح و تعدیل قوانین مربوط به طلاق و ازدواج به نحوى است‏(۵) که این کشورها را همواره با آمارهاى تکان دهنده در مورد بالا رفتن آمار طلاق یا پایین آمدن آمار ازدواج و آسیب هاى مربوط به هر کدام از آن روبه رو کرده است.

نتیجه گیرى‏

امروزه قوانین سخت گیرانه مسیحیت در اروپا به دلیل نگرش غیرواقع بینانه به مسئله طلاق در هیچ یک از کشورهاى مسیحى نشین جهان اجرا نمى شود. رویکرد افراطى کلیسا به مسئله خانواده و طلاق زمینه ساز رویکرد تفریطى کشورهاى اروپایى نسبت به بنیان خانواده و تسهیل امر طلاق گردید و بعد از آن تا زمان حاضر کشورهاى غربى به طور سرگردان نسبت به قوانین مربوط به طلاق اقدام مى نمایند ولى با همه این احوال هنوز شاهد آمارهاى نگران کننده در مورد بالارفتن آمار طلاق، پایین آمدن آمار ازدواج، بالارفتن روابط نامشروع، ازدیاد فرزندان نامشروع و پرورشگاهى و فسادهاى فردى و اجتماعى مى باشیم که همگى ناشى از عدم سامان یابى بنیان خانواده است.

(۱) تلمود به معنى تعلیم است و مجموعه سنّت هاى ربّانى که قوانین و مقرّرات موسى در آن گردآورى شده و شرح وتفسیر مى شود

 

[نویسنده]

نوشته ها