مقالات

بایسته ها در مقام بیان خطبه غدیر۳


بایسته ها در مقام بیان خطبه غدیر
نویسنده:

موضوع:

منبع:

تاریخ درج:

علی انصاری بویر احمدی

اعتقادات شیعهغدیر

کتب>بایسته ها در مقام بیان خطبه غدیر

۱۳۹۳/۱۲/۲۴ »

چکیده :

قال رسول الله|: یا علی من أنکر إمامتک فقد أنکر نبوتی.([۱])یا علی! کسی که امامت تو را انکار کند به تحقیق پیامبری مرا انکار نموده است.بزرگ‏ترین و گسترده‏ترین موضوع اختلافی در جهان اسلام، مسئله جانشینی رسول خدا| و امامت و ولایت است. عنصر اساسی و سرچشمه همه اختلافات از نظر فقهی، عقیدتی و کلامی، سیاسی و اجتماعی و… که باعث مشاجرات، مجادلات و حتی مبارزات گردیده است، ریشه در عدم شناخت حقیقی و واقعی رکن رکین امامت دارد. اثبات و تبیین زوایای گوناگون این مهم، با دلیل روشن و براهین مستند و مستدل، وظیفه‏ای سترگ و عظیم بر عهده اندیشمندان مسلمان به ویژه علمای دین است.مسلمانان در امام شناسی به سه طریق ره پیموده‏انداول: با درک این مهم که معرفت حقیقی نسبت به ساحت مقدس امام× از ضروریات و مبانی اعتقادی اسلام است، به حقانیت و عظمت امام× از طریق صحیح واقف گشته، مقامات باطنی امام× را درک نموده و به رهبری و هدایت امام× در تمامی اعصار اعتقاد دارند. این گروه امام را برترین ابناء جنس بشری دانسته و او را واسطه فیض بین خالق و مخلوق و مصداق اکمل «خلیفه الله فی الأرض» می‏‏دانند، احادیث پیامبر اسلام| در مورد امام و آیات ولایت در قرآن را درک و فهم نموده و به آنها عمل می نمایند. جزاهم الله عن الإسلام…
متن مقاله :
۱۸٫ بیان ضرورت و اهمیت امام‌شناسی در جامعه‌ی اسلامی
قال رسول الله|: یا علی من أنکر إمامتک فقد أنکر نبوتی.([۱])
یا علی! کسی که امامت تو را انکار کند به تحقیق پیامبری مرا انکار نموده است.
بزرگ‏ترین و گسترده‏ترین موضوع اختلافی در جهان اسلام، مسئله جانشینی رسول خدا| و امامت و ولایت است. عنصر اساسی و سرچشمه همه اختلافات از نظر فقهی، عقیدتی و کلامی، سیاسی و اجتماعی و… که باعث مشاجرات، مجادلات و حتی مبارزات گردیده است، ریشه در عدم شناخت حقیقی و واقعی رکن رکین امامت دارد. اثبات و تبیین زوایای گوناگون این مهم، با دلیل روشن و براهین مستند و مستدل، وظیفه‏ای سترگ و عظیم بر عهده اندیشمندان مسلمان به ویژه علمای دین است.
مسلمانان در امام شناسی به سه طریق ره پیموده‏اند
اول: با درک این مهم که معرفت حقیقی نسبت به ساحت مقدس امام× از ضروریات و مبانی اعتقادی اسلام است، به حقانیت و عظمت امام× از طریق صحیح واقف گشته، مقامات باطنی امام× را درک نموده و به رهبری و هدایت امام× در تمامی اعصار اعتقاد دارند. این گروه امام را برترین ابناء جنس بشری دانسته و او را واسطه فیض بین خالق و مخلوق و مصداق اکمل «خلیفه الله فی الأرض» می‏‏دانند، احادیث پیامبر اسلام| در مورد امام و آیات ولایت در قرآن را درک و فهم نموده و به آنها عمل می‌نمایند. جزاهم الله عن الإسلام اجراً!
دوم: گروهی در اوصاف امام زیاده‏روی کرده، راه افراط پیموده، شأن بشری ائمه را فراموش کرده و گرفتار غلوّ شده‏اند. در نتیجه مقام امام را در حدّ الوهیت بالا برده‏اند. مکتب تشیع این دسته را خارج از اسلام و از آنان بیزاری و برائت می‏‏جوید. لعنهم الله!
سوم: برخی نیز در شناخت حقیقی و کامل امام کوتاهی کرده و مقام آنان را تنزّل داده‏اند. نسبت به آیات قرآن و احادیث پیامبر| در این رابطه اجتهاد در مقابل نصّ می‏‏نمایند. به مقام والا و الاهی امام اعتنایی نکرده، با مقدم داشتن مفضول بر افضل از ولایت خدا و رسول| و جانشینان واقعی آن دور مانده‏اند. شهر پیامبر را به غیر از درب واقعی وارد شده و پس از فتنه بزرگ (انجمن شوم سقیفه) از اسلام راستین فاصله گرفتند. هَدیهُم الله إن شاء الله!
در این میان دیدگاه و مبانی اعتقادی تشیع در باب امام‏شناسی برگرفته از آیات هدایتگر قرآن کریم و احادیث نورانی ائمه معصومین^ است. وجود ادله عقلی و نقلی فراوان، ضرورت تمسک به امامت را به عنوان اصلی مسلّم از اصول اعتقادی اسلام قرار داده است. هر انسان منصف و آزاده‏ای با اندکی تأمل و تدبّر در معارف صحیح اسلام به واقعیت این مهم پی‌خواهد برد.
امام‏شناسی شیعیان برخوردار از اطلاعات وسیع، خِردورزی، رعایت اعتدال، مبانی قوی، مستدل، مستند و ملاک شرعی برگرفته از آیات قرآن و سنت صحیح و بی‏انحراف پیامبر اعظم| است.
همه ادیان الاهی آموزنده توحید، نبوت، عدل و معاد بوده‏اند؛ اما ویژگی مهم و منحصر به فرد مکتب اسلام، استمرارِ حرکت انبیاء توسط امامت و از طریق اهل بیت پیامبر اعظم^ بوده که مشروعیت خاتمیت رسول به قبولی امامت و ولایت منصوب از طرف خداوند متعال است.
در مقابل دیدگاه تشیع، مسلمان‏نمایانی هستند که فریفته کرشمه لذت فانی دنیا گردیده، وجود امام را مانع تحصیل مال و منال وحشمت و جلال جاهلی خود می‏‏دیدند. این دسته با عمل به منهیات، ارتکاب محرمات، ظاهرسازی و عوام‏فریبی، افکار مسلمانان را منحرف و حقوق مسلّم اهل بیت^ را غصب نمودند. با این غصب، اصول اعتقادی و اصالت اسلام ناب محمدی| گرفتار انحراف، اکمال دین و اتمام نعمت جریحه‏دار، استمرار رسالت نبوی در امامت و ولایت حقیقی دچار وقفه و صدمات بزرگ و جبران‏ناپذیری به اسلام وارد گردید.
در همان صدر اسلام به دلیل نداشتن امام‌شناسی قوی، چنان ظلم فاحشی بر امام مسلمین و خلیفه بلافصل رسول الله| ـ حضرت علی× ـ روا داشتند که آن حضرت از شدت غم و اندوه فرمودند:
صبرتُ وفی العین قَذی وفی الحلقِ شَجی.([۲])
صبر کردم در حالی که خار در چشم و استخوان در گلو داشتم.
مصائب غفلت از امام شناسی
برخی از اسفناک‏ترین نتایج غفلت و نداشتن امام‏شناسی مسلمین در صدر اسلام عبارتند‌از:
ـ بی‏اعتنایی و عمل نکردن به آیات امامت و ولایت در قرآن کریم؛
ـ نافرمانی و سرپیچی از التزام به احادیث، سیره و کلام پیامبر اعظم| به ویژه در امر خلافت ایشان؛
ـ هتک حرمت به اهل بیت پیامبر اسلام^؛
ـ ظلم و ستم به مقام مقدس حضرت فاطمه زهرا÷؛
ـ محروم نمودن جامعه از رکن الاهی امامت؛
ـ محروم نمودن مسلمین از عدالت و هدایت علوی؛
ـ ایجاد اختلاف و تفرقه بین مسلمین؛ و… .
بنابراین، پژوهش و مطالعه علمی و مستند، بازشناسی، بازگویی و بیان ابعاد متعدد امام‏شناسی ضرورتی انکارناپذیر است. کشف حقایق و درک عظمت و آثار وجودی امام نیازمند تحقیقات عمیق و دقیق، گسترده و فراگیر، همراه با همت بلند و تلاش مستمر و اطلاع کامل از تاریخ و معارف صحیح اسلام است.
با وجود هزاران کتاب کوچک و بزرگ، قدیم و جدید، هنوز جامعه مسلمین از امام‏شناسیِ لازم برخوردار نبوده و برخی غبارها زدوده نشده است.
شیعه مفتخر است از دانشمندان و محققان تمامی فرقه‏های اسلامی دعوت نماید تا به اقتضای عقل و منطق، حق‏گرایی و روشن‏اندیشی از تعصب جاهلانه و تشکیک بی‏پایه دست برداشته، و با تحقیقات گسترده و استوار به همراه براهین قاطع و دلایل واضح و محکم‏ترین مستندات نسبت به عظمت امام فروتنی نشان دهند. در نتیجه، ضروری است هر مسلمان مؤمنی در پاسخ به شبهات و ابهامات مربوط به امام‏شناسی آگاهی تمام داشته تا بتوانیم نسبت به درّ غلطان وجود مقدس و جهان‏شمول امام× به صورت جامع الاطراف و واقع‏بینانه شناخت صحیح و کاملی پیدا نموده و تصویر واقعی و زیبایی از امامت و ولایت الاهی به جهانیان عرضه نماییم.([۳]) إن شاء الله!
باز هم سخن از اهمیت و عظمت موضوع امام شناسی
مبانی اعتقادی تشیع در باب امام‏شناسی برگرفته از قرآن کریم، سیره و سنت رسول الله| و احادیث نورانی ائمه اطهار^ است.
ارزش والای بررسی شخصیت، آثار و برکات وجودی امام× از آن جهت حائز اهمیت فراوان است که آن نیّر اعظم، منبعی عظیم، اصیل، مطمئن، جامع و غنی برای شناخت هرچه بیشتر خداوند متعال و سعادت دنیا و آخرت، نه‏تنها برای مسلمانان، بلکه برای همه جهانیان است. او که خود با براهین قاطع و ازدحام دلائل در احادیث و کلمات انسان سازش شهد کلام به کام جان و نسیم جان‏افزای هدایت امت در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی آنان خواهد بود. پانهادن گوهر مقدس امام× به معموره وجود، از امهات دهر، گنج انعام بی‏شمار حضرت احدیت و مهم‌ترین رویداد تاریخ برای هدایت بشر و انسانیت در امتداد تاریخ است.
وجود قدسی امام، اقیانوسی بی‏کران از علوم و معارف الاهی است. کلام امام دل‏نشین و زبان بیانش متصل به منبع و خزانه علم الاهی و اعرف به معارف و سیره پاک نبوی است.
اعتقاد و تمسک به امام و رهنمودهای او، فرصت و رخصتی ستوده و نیکو برای هدایت و خیرخواهی خلایق، افزایش ارزش‏های توحیدی و تصحیح مذهب و اعتقادات است. رشحات مواعظه بالغه امام، با طریقه نرم‏گفتاری، درستگویی و موعظه حسنه‏اش، درمان و دوای دردزدای واماندگان از لذت بندگی و علاج مزاج علیلان و جمیع امراض است. علم و عمل امام بیان و تعلیم احکام شرع و چراغ پر‏فروغ آیین دین مبین اسلام خواهد بود.
ضرورت وجود و حضور امام فراتر از مغز متفکر،  قلب تپنده و مایه حیات برای سلامت مادی و سعادت معنوی زندگی فردی و اجتماعی در جامعه اسلامی است؛ چرا که با مراجعه به آیات قرآن کریم و سیره و سنت رسول اعظم| درمی‏یابیم که امام رهبر شرعی مسلمین بعد از نبی، رکنی از ارکان و اصلی از اصول اساسی دین، رمز ارتباط بین خالق و مخلوق، اعلم و افهم انسان‏ها نسبت به دین، نزدیک‏ترین فرد به خدا و رسول|، حافظ دین از تغییر و تحریف، ترجمان حکمت و علم الاهی، ناطق به صواب، دعوت کننده به حق با حکمت و موعظه حسنه و حجت بالغه، کفو و عدل قرآن، فقه اکبر، وارث علم نبی|، دلیل هدایت، حجت و خلیفه خدا و رسول| در زمین است.
رسالت عالمان امام‏شناس
با عنایت به این نکته که درک و فهم دقیق ویژگی‏های منحصربه‏فرد امام از طریق امام‏شناسی امکان‏پذیر است، برگزاری و برقراری دروس و دوره‏های آموزشی متعدد در زمینه امام‏شناسی توسط عالمان امام‌شناس ضرورتی اجتناب‏ناپذیر است.
تمامی مسلمانان به ویژه شما خوانندگان عزیز از هر طبقه‏ای که هستید، اعم از حوزوی و دانشگاهی، محقق و نویسنده، نواندیش، دین‏باور و… همه‏وهمه اگر طالب رستگاری جاودان و سعادت دنیا و آخرت هستیم، مکلفیم وظیفه فردی و اجتماعی خود را در قبال امام خویش شناخته و عمل نماییم.
امید آنکه با تبیین علمی و روشمند، تجزیه و تحلیل درست و منطقی به وسیله صاحب‏نظران و کارشناسان خبره اسلامی به امام‏شناسی پرداخته و به وسیله تألیف کتاب، برگزاری همایش، رسانه‏های عمومی، جراید و مطبوعات، اینترنت، متون درسی حوزه و دانشگاه و ارسال کتاب و مجلات برای کتاب‏خانه‏ها و مجامع علمی و… امام‏شناسی را در جامعه فراگیر و گسترده نماییم. إن‏شاءالله.منابع

[۱]) ابن‌عقده، فضائل امیرالمؤمنین×، ص۱۵۰؛ شیخ سلیمان حنفی، ینابیع‌المودهًْ، ص۵۳، چاپ اسلامبول.
[۲]) نهج البلاغه.
[۳]) شیخ سلیمان حنفی، ینابیع المودهًْ، ص ۵۳، چاپ اسلامبول؛ ابن عقده، فضائل امیرالمؤمنین، ص۱۵۰؛ علامه بحرانی، غایهًْ المرام، ص ۴۵۶، چاپ بیروت؛ شیخ صدوق، امالی، مجلس ۹۴، ح۵؛ عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۹۷، ح ۵۳٫ نهج البلاغهًْ، خطبه شقشقیه؛ رسائل مرتضی، ج۲، ص۱۰۸؛ علل الشرایع، شیخ طوسی، ج ۱، ص۱۵۱٫

اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی

 

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن