اولین پرواز، ایرانیان یا یونانیان؟

تاریخ ایران زمین پر است از نقاط تاریک و روشن که هر نقطه‌ای دریایی از تجربه و عبرت‌ است. این دریای عظیم علاقه مندان بسیاری دارد که هر یک به گونه‌ای علاقه‌ی خود را به این آب و خاک نشان می‌دهند. لیکن به تازگی برخی از سایت‌های زنجیره‌ای در اقدامی غیر علمی و غیرمتعهدانه با جعل آشکار تاریخ چنین وانمود کرده‌اند که ایرانیان در عصر ساسانیان اولین کسانی بودند که توانستند در آسمان پرواز کنند! آنچه امروزه مدعیان بیان می‌دارند این است که یک دانشمند در عصر شاپور ساسانی، به دلیل علم و هنر فراوانش مورد حسادت شاپور ستمگر قرار گرفت و زندانی شد. او برای اینکه بتواند از مرگ نجات یابد با چوب برای خود بال‌هایی مصنوعی ساخت و به کمک باد توانست از بالای برج، پرواز‌کنان بگریزد.[۱] گذشته از اینکه این مسئله نه تنها افتخاری شمرده نمی‌گردد، بلکه سرکوب هنرمندان به دست پادشاهان ستمگر ایران باستان، یک نقطه‌ی سیاه برای تاریخ ایران است. به هر روی باید توجه داشت که این داستان در عصر ساسانیان – یعنی حدود قرن سوم پس از میلاد – رخ داد.[۲] اما جالب است بدانیم که همین داستان و همین طرح را در متون تاریخی و حماسی یونان باستان نیز می‌بینیم! در متونی که ۳۰۰۰ – ۳۳۰۰ سال قدمت دارند.[۳] یعنی تقریباً هزار و پانصد سال پیش از ساسانیان! ایکاروس (Icarus ~ Ikaros) سه هزار سال پیش به همراهی پدرش دایدالوس (Daedalus)، ساخت بال مصنوعی را طرح‌ریزی و اجرا کرد. وی (ایکاروس) مدت زمانی توانست در آسمان پرواز کند لیکن در نهایت به دریا افتاد.[۴] البته مدت پرواز وی در آسمان بسیار بیشتر از پرواز چند ثانیه‌ای هنرمند ایرانی بود. چه اینکه پرواز ایکاروس به قدری طول کشید که موم‌های روی بال مصنوعی‌اش ذوب شدند و همین امر موجب سقوط وی در دریا شد.

پی‌نوشت:
[۱]. نگاه کنید به مقاله «سرکوب دانشمندان ، افتخار یا ننگ ؟»
[۲]. باتوجه به اینکه شاهپور، پادشاه ساسانی حدوداً از ۲۴۱ – ۲۷۱ میلادی حکومت کرد. نگاه کنید به: حسن پیرنیا، تاریخ ایران باستان، انتشارات دنیای کتاب، تهران ۱۳۷۵، ج‏ ۴ ، ص ۲۷۳۳ – ۲۷۴۰؛ رومن گیرشمن، تاریخ ایران از آغاز تا اسلام؛ ترجمه دکتر محمد معین، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی تهران، چاپ نهم ۱۳۷۲، ص ۳۵۰ – ۳۵۲
[۳]. ویل دورانت ، تاریخ تمدن ( جلد ۲ : یونان باستان )، مترجم سهیل آذری، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی تهران ، چاپ ششم ۱۳۷۸، ص ۲۷؛ مرتضى راوندى‏، تاریخ اجتماعى ایران‏، انتشارات نگاه‏، تهران‏، چاپ دوم ۱۳۸۲، ج‏ ۶ ، ص ۳۰۵ – ۳۰۴
[۴]. ویل دورانت، همان، ص ۲۷ – ۲۸؛ مرتضی راوندی، همان، ج ۶ ص ۳۰۴ – ۳۰۵