شکست خوردن ایزد اهورایی از اهریمن و پرخاشگری پس از شکست
اهورامزدا در یشتهای اوستا، فصل ۸ (تیر یشت)، بند ۲۵ می‌گوید: «من اهورامزدا، خود تشتر رایومند فره مند را در نماز به نام می‌ستایم». اهورامزدا، ایزد تشتر را در نماز خود (؟!) می‌ستاید. اما همین «تشتر» در بند ۲۲ و ۲۳ تیریشت پس از اینکه از لشکریان اهریمن شکست می‌خورد، پرخاشگری کرده و تقصیرات را به گردن دین زرتشتی و پیروانش می‌اندازد و می‌گوید: «تیره روزی بر تو ای دین مزداپرستی، اکنون مردمان مرا در نماز نام نمی‌برند و نمی‌ستایند، چنان که دیگر ایزدان را در نماز نام می‌برند و می‌ستایند.»[۱]
در جایگاه و ارزش والای ایزد تشتر در دین زرتشتی همین بس که فرّ و فروغ او بارها توسط زرتشت و اهورامزدا ستایش می‌شود. بنا بر اوستا، یشتها، فصل ۸ (تیریشت) بند ۳۶، ستاره تشتر به سرزمین‌ها خوشی و فراوانی می‌بخشد. و بنا بر بند ۴۳ و دیگر بندهای این یشت، ستاره تشتر تواناترین ایزد است و نیروی درمان بخشیدن دارد و در ادامه زرتشت همچنان به ستایش تشتر ادامه می‌دهد. و حتی در بند ۵۰ از طرف اهورامزدا می‌گوید که ایزد تشتر در قدرت و توان و فرّ و برازندگی و … با من اهورامزدا برابر است! و این ستایش‌ها برای ایزد تشتر همچنان ادامه دارد. اما ایزد تشتر (با همه ی توانایی و فرّ و فروغی که دارد) از اهریمن شکست می‌خورد و دین مزدا پرستی و پیروانش را نفرین می‌کند. گرچه برخی از مترجمین عبارت نفرین را ذکر نکرده‌اند. اما اصل شکست خوردن ایزد تشتر که در فرّ و توان و برازندگی با اهورامزدا مساوی است، مورد قبول همه اوستاپژوهان است.[۲]
چرا تشتر با همه ی عظمتی که دارد – و در قدرت و توان و فرّ و برازندگی با اهورامزدا مساوی است – از اهریمن شکست می‌خورد؟ این نشانه ی ضعف و ناکارآمدی خدا (در نگاه دین زرتشتی) نیست؟ اصلاً او چرا این شکست را بر گردن دین زرتشتی می‌اندازد؟ به راستی ایا دین زرتشتی توان و ظرفیت رساندن آدمی به رستگاری را ندارد؟ یا اینکه ایزد تشتر و اهورامزدا دچار خطا شده‌اند؟
پی‌نوشت:
- اوستا، گزارش دکتر دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران، چاپ شانزدهم، نسخه انجمن زرتشتیان آلمان، ج ۱ ص ۳۳۵-۳۳۶ و ۳۳۹ و ۳۴۱
- James Darmesteter, The Zend Avesta, By Various Oriental Scholars, Oxford, Clarendon press, 1883, Vol 2, Pp 98-100
