[adyanuniv]

 

آيا سلفيت همان وهابيت است؟ در صورت فرق داشتن ، اشتراك و تمايز اين دو چيست؟

در حقيقت وهابيت كه ما آنها را وهابي مي ناميم آنها خود را سلفيه يعني پيروان سلف صالح معرفي مي كنند كه سلف صالح را نسل اول و دوم و سوم بعد از رسول خدا صلّي الله عليه و آله (البته آن گروه از اين سه نسل كه با عقايد وهابيت همخوان است) معرفي كرده و خود را از پيروان آن سه نسل مي دانند. به عبارت ديگر خود را پيروان صحابه، تابعين و تابعينِ تابعين دانسته و اين تفاوت در اسم گذاري است كه ما شيعيان بيشتر سلفيه را وهابيت مي ناميم چون بروز و ظهور اصلي وهابيت از قرن دوازدهم و با حمايتي كه از محمد بن عبدالوهاب كه پيرو عقايد ابن تيميه (متوفاي 725 هـ .) توسط استعمار انگليس و بعد ها خاندان آل سعود شكل گرفت و در برخي موارد شاهديم كه وهابيت امروز از ناميدن آنها به وهابيت ناراحت مي شوند؛  به هر حال مطالب ديگري در باره سلفيت و وهابيت به شرح زير است:

سلفيت و مراحل سه گانه تاريخى آن

سلفيت مكتبى است مبتنى بر بازگشت به سيره و انديشه كه به حديث گرايى شناخته مى  شود.

عمده ويژگي هايى اين مكتب اخذ به ظواهرآيات و روايات و نفى هر گونه تفسير و تاويل، مى باشد. اين جريان فكرى در پى علل و عواملى شكل گرفت كه مهمترين آنها ضايعه جبران ناپذير از دست رفتن گنجينه احاديث پس از منع كتابت حديث در زمان عمر.

تلاش هاى معاندان و مخالفان در ترويج اسرائيليات و خرافات، امكان بودن تمسك به ظواهر احاديث، آشنا نبودن بسيارى از سلف با علوم عقلى و حقايق عميق اسلامى، در نگه داشته شدن مردم از معارف اهل بيت، جدال هاى مكاتب كلامى و ظهور افكار گوناگون و نيز پيدايش مكاتب راى و قياس و اجتهادات عقلى است.

الف: سلفيت نخستين

پيشگامان سلفيت نخستين مالك بن انس، سفيان بن ثورى، ابن ابى ليلى، داوود بن اصفهانى، ابن مبارك اسحاق بن راهوى و حسين بن على كرابيى بودند. اين دوره كه همان ويژگي هاى فوق الذكر سلفيت را داشتند در مكتب حديثى احمدبن حنبل به عنوان يك انديشه و روش سامان يافته تجسم يافت. عقايد اشعرى كه بعدها انجام يافت تلفيقى بود از عقايد و مكتب احمد كه با نوعى عقلانيت آنرا تعديل كرده بودند. اگر چه چالش هاى بين متكلمان اشاعره و اهل بيت حديث به مرور تشديد شد و به انزواى اهل حديث و سلفيت نخستين و غلبه اشاعره منجر شد.

ب: سلفيت قرن هشتم

با ظهور ابوالعباس احمدبن عبدالحليم معروف به ابن تميمه و شاگردش ابن قيم جوزى در اين قرن سلفيت احياء مجدد گرديد و در غالبى ضد علوى و با گرايشات عثمانى، علاوه

بر عقايد و افكارات سلفيت اول، بدعت شمردن و شرك دانستن تبرك، توسل، شفاعت، زيارت قبور اولياء، بزرگداشت مواليد و وفايات، در حوزه توحيد و بدعت، و… را نيز به

سلفيت افزود.

ج: سلفيت جديد

سلفيت قرن هشتم كه با تبعيد و زندانى شدن ابن تيميه و مردود شدن افكارش به حاشيه رانده شده بود با بروز محمدبن عبدالوهاب نجدى در قرن دوازدهم جان دوباره اى گرفت و اين باره نيز بر گستره عقايد خود با حرام دانستن مظاهر تمدن جديد از قبيل راديو، تلفن، قهوه، كتب منطق و بدعت شمرده آن افزود. در اين دوره سلفيت با شدت بيشترى به ميدان آمد و با همكارى جانب حكومت آل سعود به ترويج و تبليغ خود همت گمارد.

عقايد وهابيت:

حافظ وهبه از نويسندگان معروف وهابى، آراء و عقايد وهابيت را در امور كلى زير خلاصه نموده است:

1 ـ بازگشت به كتاب خدا و سنت پيغمبرى و پيروى راه سلف صالح (صحابه پيامبر وتابعين) در فهميدن آيات و احاديث از قبيل آيات و روايات مربوط به اعتقاد به رؤيت و اثبات جهت و جسم براى خدا و يا معصوم نبودن پيامبران قبل از بعثت و…).

نقد اين دسته افكار را مى توان در كتاب «الوهابية والتوحيد» آقاى كورانى ملاحظه نمود.

2 ـ مبارزه و جنگ با بدعت ها و منكرات (البته هر آنچه كه خود بدعت مي شمارند)، مخصوصاً چيزهايى كه موجب شرك مى باشد از قبيل توسل(در صورتي كه توسل جنبه وجوبي دارد)، قسم به غير خدا، استمداد و استشفاء از غير خدا و شفاعت طلبيدن از آنان و…

3ـ تعريف نكردن و تمجيد ننمودن درباره پيغمبر و اولياء به ويژه پس از مرگ و در نظر نگرفتن نيروها و امداهاى غيبى و فوِق العاده براى آنان و موثر نبودن و يا فقدان ارتباط ارواح آنان با اين دنيا.

آنچه در فوق اشاره گرديد خلاصه اى بود از افكار و عقايد وهابيت كه با توجه به بناى نوشتار بر اختصار نگاشته شد و براى آشنايى بيشتر مى توان به كتاب هاى «منهاج السنه»، «مجموعه الرسائل الكبرى» ، «الفتاوى الكبرى»، «الجواب الباهر فى زوار المقابر» و «الرد على الاختايى» از ابن تميمه، كتاب هاى «التوحيد» ، «المهدية النسيه»، «خلاصة الكلام» ، «كشف الشبهات عن خالق الارض و السموات» و رساله «اربع قواعد» از محمدبن عبدالوهاب، كتاب «تطهير الاعتقاد» محمدبن على شوكانى صنعانى و يا «ابن تميمه حياته و عصره و آرائه و فقهه» از محمد ابوزهره و بالاخره «حيات شيخ الاسلام ابن تميمه» از محمد البيطار مراجعه نمود.

و يا مي توانيد جهت آشنايي بيشتر با عقايد وهابيت و پاسخ به شبهات و ردّ متنه وهابيت به آدرس اينترنتي زير مراجعه نماييد:

http://WWW.VALIASR_AJ.COM

و يا در صورت ايجاد مشكل در آدرس سايت مي توانيد در سايت جستجوگر گوگل به فارسي مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر را جستجو كنيد كه اولين سايت اين سايت را به شما معرفي خواهد كرد.

[نویسنده]

نوشته ها