انجیل

نویسنده : محمد ضیاء توحیدی 

انجیلها مجموعه‎ای تاریخی از کردار و گفتار حضرت مسیح به شمار می‎آیند. مسیحیان در این نکته که حضرت مسیح هیچ کتابی را از خود به جای نگذاشت کوچکترین تردیدی به خود راه نمی‏دهند.[۱]

مسیحیان با استناد به عهد جدید اظهار می‏دارند که حضرت مسیح مطالب خود را به صورت شفاهی بیان می‎نموده است. در هیچ منبع مسیحی از کتابی که نوشته‎ی حضرت مسیح باشد نامی به میان نیامده است. بنابر این انجیلهای موجود، کتابهایی هستند که پس از حضرت مسیح توسط برخی مسیحیان به نگارش در آمده است.

کلمه انجیل در لغت

کلمه‏ی انگلیسی Gospel برگرفته از واژه قدیمی انگلیسی godspelبه معنی خبر خوب است.این واژه برگرفته از کلمه‏ی لاتین Evangelium و کلمه‏ی یونانی Euangelion به همین معنی می‏باشد.[۲]

کلمه انجیل در اصطلاح

کلمه انجیل، دارای دو مفهوم نسبتا متفاوت می‏باشد:

الف:مفهوم الهیاتی آن را می‏توان در ترجمه‏ی یونانی سبعینیه در اشعیا ۵۲: ۷ یافت که در ترجمه‏ی این سخن اشعیاء، از کلمه‏ی یونانی euangelizomenou استفاده شده و معنی آن نیز خبر خوش می‏باشد.[۳]

ب:مفهوم دیگر آن یک اصطلاح شایع و عمومی در مورد بشارتهایی است که در خصوص مسیح نگاشته شده اند.مطابق این اصطلاح، انجیل پولس عبارت است از خبرهای خوش در مورد مرگ و رستاخیز عیسی که توسط پولس بیان شده است.[۴]

دانشمندان در مورد اینکه این اصطلاح از چه زمانی در مورد کتابهایی که به زندگی و تعالیم مسیح پرداخته اند، به کار رفته است اطلاعی ندارند.با این حال و به طور مشخص، این کلمه در ابتدای انجیل مرقس[۵]به کار رفته است.ژوستین شهید نیز در قرن دوم میلادی اظهار می‏دارد: «خاطرات رسولان انجیل نام گرفته است»[۶].[۷]

آغاز نگارش انجیلها

مسیحیان بر این نکته اتفاق نظر دارند که برای مدتهای طولانی، نقل مکتوبی میان مسیحیان رواج نداشت و گفتارها و کردارهای مسیح به صورت شفاهی و سینه به سینه منتقل می‏گشت تا زمانی که برخی مسیحیان، به فکر تألیف زندگی‏نامه و گردآوری سخنان مسیح افتادند. با این حال از مقدمه انجیل لوقا بر می‏آید که در زمان نگارش این انجیل، انجیلهای دیگری نیز وجود داشته‏اند.[۸]

طی قرنهای اول و دوم میلادی، انجیلهای زیادی نگاشته شد. مسیحیان گنوسی اناجیل خاص خود را داشتند.یهودی-مسیحیان که به نام ابیونیها شناخته می‏شوند دارای انجیلی خاص به خود بودند.مارکیونیها از انجیلی دیگر استفاده می‏کردند و به طور کلی هر گروه از مسیحیان، از انجیل یا اناجیلی مختص به منطقه‏ی خویش و متناسب با نوع نگاه خویش، استفاده می‏کردند.[۹]

سبکهای مختلف نگارشی

برخی دانشمندان انجیلها را به لحاظ محتوا و شیوه‏ی نگارش آن به سه دسته تقسیم نموده‏اند:

1. انجیلهای داستانی[۱۰] که گزارشاتی مکتوب از سخنان، اعمال و تجربه‏های عیسی هستند.

مشهورترین انجیلهای داستانی در دوران حیات اولیه مسیحیان، انجیلهای متی، مرقس، لوقا، یوحنا، انجیل مردم ناصره[۱۱]، انجیل ابیونیها، انجیل عبرانیان، انجیل مارکیون و انجیل پطرس می‏باشند.

۲٫انجیلهای گفتارها[۱۲]که تقریبا تنها شامل سخنان عیسی به شاگردانش هستند، چه در ایام زندگی و چه پس از رستاخیزش. مشهورترین و شاید تنها انجیلی که به این سبک نگاشته شده انجیل توماس است که فاقد داستان زندگی مسیح می باشد و تنها تعالیم مسیح را به قلم تحریر در آورده است.

3. انجیلهای کودکی[۱۳] که معمولا به ذکر وقایع و رخدادهایی در مورد تولد و جوانی حضرت عیسی می‏باشند.[۱۴]

از جمله این انجیلها می‏توان به انجیل کودکی توما[۱۵]، انجیل کودکی عربی[۱۶] و انجیل مقدماتی یعقوب[۱۷] اشاره نمود.

انتخاب انجیلهای قانونی

نهایتا و به خاطر وجود انجیلهای فراوان، رهبران مسیح از میان انبوه انجیلهای موجود، چهار انجیل را به عنوان انجیلهای رسمی و قانونی انتخاب نمودند.

البته انتخاب انجیلهای چهارگانه در یک زمان مشخص صورت نپذیرفت بلکه به مرور زمان، مورد قبول جامعه‏ی مسیحی قرار گرفت. با این حال اتفاق نظر در مورد این انجیلها، پیش از سایر کتابهای عهد جدید بود.در قانون موراتوری[۱۸]که تاریخ نگارش آن احتمالا به قرن دوم میلادی باز می گردد نام انجیلها چهارگانه ذکر شده است و این مسأله نشان از آن دارد که این انجیلها مورد قبول جامعه مسیحی آن زمان بوده است.[۱۹]

در مورد اینکه چرا تنها چهار انجیل از میان خیل گسترده انجیلها پذیرفته شده است دلایلی نیز ذکر شده است. یکی از این توجیهات، مربوط به ایرنئوس، اسقف لیون در قرن دوم میلادی است که اظهار می دارد:«امکان ندارد که انجیلها بیشتر یا کمتر از آنچه هستند باشند، زیرا همانطور که در جهان چهار منطقه برای سکونت وجود دارد و چهار باد اصلی هست…بسیار مناسب می‏باشد که کلیسا دارای چهار ستون باشد و از هر طرف حیات بدمد»

البته این استدلال چندان قابل قبول به نظر نمی‏رسد چنانکه برخی دانشمندان مسیحی نیز به این مسأله اعتراف نموده‏اند.[۲۰]

به هر صورت چهار انجیل در عهد جدید گنجانده شد. این انجیلها عبارتند از: متی، مرقس، لوقا و یوحنا. انجیل اول همانگونه که از نامش بر می‏آید منسوب به متی، یکی از حواریون حضرت مسیح است.انجیل دوم منسوب به مرقس است که وی را از شاگردان حواریون می‎دانند. انجیل سوم به لوقا نسبت داده شده که وی نیز حواری نمی‎باشد و از شاگردان و پیروان حواریون به شمار می‎آید. انجیل چهارم نیز به یوحنای حواری نسبت داده می‎شود.

انجیلهای قانونی و میزان اعتبار آنها

مسائلی چند، امروزه دانشمندان نو اندیش مسیحی را به تجدید نظر در مورد اعتبار انجیلهای موجود واداشته است.یکی از این موارد بحث استناد این کتابها به نویسندگان یادشده است.

امروزه دانشمندان با استناد به شواهد متعددی اظهار می‏دارند که نویسنده‏ی انجیل متی، نمی‏تواند متای حواری باشد و نویسنده‏ی واقعی این انجیل، شخص دیگری بوده است. تاریخ نگارش این انجیل، بین سالهای ۷۵ تا ۸۰ میلادی تخمین زده شده است.[۲۱]

همین اشکال در مورد انجیل مرقس نیز وجود دارد و اشتباهات جغرافیایی و نا آشنا بودن نویسنده با فرهنگ جامعه ی یهودی، نشان از آن دارد که نویسنده‏ی آن شخصی دیگر به جز مرقس بوده است.[۲۲] این انجیل احتمالا بین سالهای ۶۴ تا ۷۰ میلادی نگاشته شده است.[۲۳]

انجیل یوحنا نیز به روشنی نمی تواند نوشته ی یوحنای حواری باشد و امروزه دانشمندان، هرگونه احتمال انتساب این انجیل، به یوحنا را مردود می‏شمارند.[۲۴] زمان نگارش این انجیل، کاملا نامعلوم است و دانشمندان تاریخهای متفاوتی را برای نگارش آن مطرح نموده‏اند. بیشتر دانشمندان تاریخ نگارش آن را بین سالهای ۹۰ تا ۱۱۵ میلادی دانسته‏اند.[۲۵]این در حالی است که برخی نگارش آن را تا سال ۱۴۰ میلادی و یا حتی دیرتر از این نیز دانسته‏اند.[۲۶]

افزون بر تردیدهای جدی در مورد انتساب این انجیلها به نویسندگان یادشده، وجود برخی اشتباهات علمی از یک سو و وجود تناقضات درونی میان انجیلها[۲۷] از سوی دیگر، شاهد بر مخدوش بودن این انجیلها تلقی شده است.[۲۸]

وضوح این تفاوتها تا بدانجاست که یوحنای زرین دهان، اسقف قسطنطنیه که از اندیشمندان برجسته‎ی مسیحی به شمار می‎رود با وجود تعصب زیادی که در مورد حقانیت کتاب مقدس از خود نشان می‎دهد، وجود اختلافات و تناقضات میان انجیلها را می‎پذیرد اما به گونه‎ای دیگر از وجود این اختلافات برای اثبات حقانیت آنها بهره می‎جوید:

«بسیار می‎شود که اختلاف انجیل نویسان را مطرح می‎کنند ولی این قطعا دلیل محکمی بر حقانیت آنهاست. اگر آنان در مورد همه‎ی جزئیات و زمان و مکان و واژه ها با یکدیگر توافق می‎کردند، دشمنانشان سخنان هیچ یک از آنان را باور نمی‎کردند و می‎پنداشتند که این نوشته‏ها حاصل توافق آن انسانهاست و آن توافق را زاییده‎ی حقیقت محض نمی‎دانستند. در واقع همین ناهماهنگی در اندکی جزئیات، بدگمانی را از آن نویسندگان دور می‎کند و اعتبار ایشان را به اثبات می‎رساند».[۲۹]

مطلب مرتبط :

انجیل در منابع اسلامی

 

[۱] – سعید، حبیب؛ المدخل الی الکتاب المقدس؛ دار التألیف و النشر للکنیسه الأسقفیه، بی‎تا، ص ۲۰۷ – ۲۰۸

[۲] – Britannica Encyclopedia of World Religions, (Encyclopedia Britannica INC, 2006), p.385

[۳] – Flinn ,Frank. K, Encyclopedia Of Catholicism, (Facts On File, New York, 2007), p.318

[۴] – رومیان ۱: ۱

[۵] – مرقس ۱: ۱

[۶] – Apology 1.67

[۷] – Flinn ,Frank. K, ibid, p.319

[۸] – سعید، حبیب؛ پیشین؛ ص ۲۱۴

[۹] – Ehrman, Bart. D, The New Testament, (Oxford, 1997, 1st ed.), p.171

[۱۰] – narrative Gospels

[۱۱] – The Gospel of the Nazareans

[۱۲] – sayings Gospels

[۱۳] – infancy Gospels

[۱۴] – Ehrman, Bart. D, ibid, p.172 – ۱۸۳

[۱۵] – The Infancy Gospel of Thomas

[۱۶] – The Arabic Infancy Gospel

[۱۷] – The Protevangelium of James

[۱۸] – این سند تاریخی در سال ۱۷۴۹ م توسط باستان شناسی به نام موراتوری L. A. Muratori کشف گردید و به همین دلیل به این نام شهرت یافت. (عبدالعزیز، فهیم؛ المدخل الی العهد الجدید؛ دار الثقافه المسیحیه، بی‏تا، ص ۱۵۳)

[۱۹] – پیترز، اف ئی؛ یهودیت مسیحیت و اسلام؛ ترجمه حسین توفیقی، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان ومذاهب، ۱۳۸۴ه‏ش، ج ۲، ص ۷۱

[۲۰] – تنی، مریل. سی؛ معرفی عهد جدید؛ ترجمه‎ ط. میکائیلیان، انتشارات حیات ابدی، ۱۳۶۲ش، ص ۱۴۶

[۲۱] – عبدالعزیز، فهیم؛ پیشین؛ ص ۲۴۲ – ۲۴۵

[۲۲] – Dr. Bucaille, Maurice, The Bible, The Qur’an and science, Trans. Alastair D. Pannell and Maurice Bucaille (North America Trust Publication, 1978), p.48

[۲۳] – عبدالعزیز، فهیم؛ پیشین؛ ص ۲۱۹ – ۲۲۰

[۲۴] – رابرتسون، آرچیبالد؛ عیسی اسطوره یا تاریخ؛ حسین توفیقی، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷ه‏ش، ص ۷ و عبدالعزیز، فهیم؛ پیشین؛ ص ۵۵۰ – ۵۵۱

[۲۵] – عبدالعزیز، فهیم؛ پیشین؛ ص ۵۶۲

[۲۶] – تنی، مریل. سی؛ معرفی عهد جدید؛ ترجمه‎ ط. میکائیلیان، انتشارات حیات ابدی، ۱۳۶۲ش، ص ۲۰۹

[۲۷] – به عنوان نمونه، مقایسه کنید بین: انجیل متی بابهای ۲۶، ۲۷ ، ۲۸ و انجیل مرقس بابهای ۱۴، ۱۵، ۱۶ و انجیل لوقا بابهای ۲۲، ۲۳، ۲۴ و یوحنا بابهای ۱۸، ۱۹، ۲۰

[۲۸] – رام، برنارد؛ علم تفسیر کتاب مقدس در مذهب پروتستان؛ ترجمه آرمان رشدی، شورای کلیساهای جماعت ربانی. بی‎تا، ص ۲۹ و ۸۶

[۲۹] – پیترز، اف ئی؛ یهودیت مسیحیت و اسلام؛ حسین توفیقی، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان ومذاهب، ۱۳۸۴ه‏ش، ج ۳، ص ۷۴

منبع: سایت پژوهشکده باقر العلوم (علیه السلام)