تورات در منابع اسلامی

نویسنده : محمد ضیاء توحیدی 

چنانکه گذشت، یهودیان و مسیحیان با استناد به کتاب مقدس، بر آنند که کتاب تورات، نوشته حضرت موسی است که البته با الهام الهی به نگارش در آمده است.

این در حالی است که از نگاه اسلامی، تورات کتابی آسمانی بوده است که بر حضرت موسی نازل گردیده است[۱]و به همین دلیل، این اعتقاد اهل کتاب که تورات را نوشته حضرت موسی می­دانند از نگاه اسلامی، قابل قبول نیست.

در این بخش، به بررسی دیدگاه اسلامی در مورد تورات خواهیم پرداخت.

تورات نوشته حضرت موسی یا کتابی آسمانی؟

برخی از آیات قرآن تنها از نزول تورات سخن به میان آورده است.[۲] بنابر این ممکن است این تصور به وجود آید که تورات، همانند قرآن بر حضرت موسی نازل شده است و آن حضرت آیات الهی را به نگارش در آورده و به صورت کتاب به مردم ارائه فرموده است.

اما عالمان اسلامی با استناد به برخی ظواهر قرآنی بر آنند که تورات به صورت کتاب، بر حضرت موسی نازل گردیده است.

علامه طباطبایی، با استناد به آیات ۱۴۵[۳]و ۱۵۴[۴]سوره اعراف، نزول تورات را به شکل الواح، مسلم و قطعی قلمداد می­فرماید.[۵]

افزون بر ظواهر قرآنی، روایات متعددی نیز بیانگر همین حقیقت است.از جمله این روایات می­توان به روایتی از پیامبر اکرم اشاره نمود که می­فرماید: « تورات و انجیل و زبور همگی در الواح و اوراق نازل گردید».[۶]

اعتبار تورات از نگاه اسلامی

ظاهر آیات متعددی از قرآن، نشانگر آن است که اهل کتاب به تحریف کتابهای خویش می­پرداخته­اند.[۷]برخی اظهار داشته­اند که ظواهر قرآنی تنها نشانگر آن است که یهودیان به تحریف گفتاری و شنیداری کلام الهی اقدام می­کرده­اند و در قرآن، دلیلی بر تحریف متن تورات وجود ندارد.[۸]

اما حقیقت آن است که حتی اگر از دلالت این آیات صرف نظر نماییم، باز هم با مراجعه به متن تورات کنونی، می­توان از تحریف آن اطمینان حاصل نمود.

انتساب بی غیرتی به حضرت ابراهیم[۹]و حضرت اسحاق[۱۰]، نسبت دروغگویی، مکر و حیله گری به حضرت یعقوب[۱۱]، نسبت ساخت گوساله طلایی به حضرت هارون[۱۲]، جواز نوشیدن شراب[۱۳] و … شواهدی روشن بر تحریف تورات از نگاه اسلامی می­باشند.

همچنین، قتل عام زنان و کودکان بی­گناه در جنگها به طبق گزارش تورات به دستور خداوند صورت پذیرفته است از دیدگاه اسلامی هرگز قابل پذیرش نیست و نشان از تحریف این کتاب دارد.[۱۴]

از منظر اسلامی، وجود تناقضات و اختلافات میان بخشهای مختلف تورات[۱۵] نیز می­تواند نشانگر آسمانی نبودن کتاب موجود باشد.[۱۶]

قرآن می­فرماید: « و اگر از جانب غیر خدا بود، قطعا در آن ناسازگاری و ناهماهنگی بسیاری می­یافتند».[۱۷]

بنابر این وجود تناقضات، نشان از آن دارد که این کتاب، نمی­تواند معتبر تلقی شود.

برخی آیاتی که بر اعتبار و عدم تحریف تورات دلالت دارند

1. وَ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْراهِ.[۱۸]

از نگاه عالمان اسلامی، این آیه اشاره به تورات حقیقی و و اصیلی دارد بر حضرت موسی نازل گردیده است و ارتباطی به تورات تحریف شده نداشته است.[۱۹]

2. وَ کَیْفَ یُحَکِّمُونَکَ وَ عِنْدَهُمُ التَّوْراهُ فِیها حُکْمُ اللَّهِ ثُمَّ یَتَوَلَّوْنَ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ.[۲۰]

مفسران اسلامی این آیه را نیز هرگز دلیل بر اعتبار تورات نمی­شمارند. آنگونه که از منابع اسلامی بر می­آید، شأن نزول این آیه، آن است که برخی از یهودیان برای حکم زناکار به پیامبر اکرم مراجعه نمودند و جویای حکم شرعی این گناه شدند.هدف آنان از مراجعه به پیامبر آن بود که شاید بتوانند به حکمی آسانتر دست یابند و از انجام مجازات زنا در حق گناهکار، سرپیچی کنند. قرآن در این آیه یهودیان را توبیخ می­فرماید که چرا یهودیان با وجود آنکه حکم الهی زنا در تورات ذکر شده است از آن سرپیچی می­کنند.[۲۱] روشن است که این آیه فقط دلالت بر آن دارد که کیفری که برای زنا در تورات موجود وجود دارد معتبر است و دلیل بر آن نیست که سایر بخشهای تورات نیز الهی و معتبر باشد.[۲۲]

تورات و بشارت به ظهور پیامبر اسلام

با مراجعه به قرآن کریم، می­توان دریافت که بشارت به ظهور پیامبر اسلام در تورات وجود داشته است. همچنین با تأمل در آیات قرآنی می­توان دریافت که این بشارتها، حتی تا زمان ظهور پیامبر اکرم نیز در تورات وجود داشته است.[۲۳]

قرآن در این زمینه می­فرماید:

«مؤمنان کسانی­اند که از این فرستاده، پیامبر درس­نخوانده که اهل کتاب او را نزد خود با همین نام و نشان، در تورات و انجیل، نوشته می­یابند، پیروی می­کنند».[۲۴]

در مورد وجود بشارت به پیامبر اکرم در تورات، شواهد زیادی از سوی عالمان مسلمان، ارائه شده است.[۲۵]

در این بخش به اشاره، یکی از بشارتهای مطرح شده از سوی عالمان اسلامی را مطرح می­کنیم:

در سفر[۲۶] تثنیه باب ۱۸ آیات ۱۵ – ۱۸ چنین آمده است:

« یهوه خدایت نبی­ای را از میان تو از برادرانت مثل من برای تو مبعوث خواهد گردانید او را بشنوید…و خداوند به من گفت: آنچه گفتند نیکو گفتند نبی­ای را برای ایشان از میان برادران ایشان مثل تو مبعوث خواهم کرد و کلام خود را به دهانش خواهم گذاشت و هر آنچه به او امر فرمایم به ایشان خواهد گفت.و هر کس از کلامش اطاعت نکند من از وی انتقام خواهم گرفت»

در روایتی از امام رضا (ع) نقل شده است که آن حضرت با استناد به این بخش از کتاب مقدس، خطاب به عالم یهودی می­فرمایند:

«آیا برای بنی­اسرائیل، برادرانی جز بنی­اسرائیل سراغ داری؟ …آیا از میان برادران بنی­اسرائیل، پیامبری جز محمد برخاسته است؟».[۲۷]

مطلب مرتبط :

تورات Torah

 

[۱] – طباطبایی، سید محمد حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۷ق، ذیل آیه ۵۰ سوره آل عمران، ج ۳، ص ۲۰۱

[۲]- آل عمران، آیات ۳ و ۶۵ و ۹۳ و مائده، آیه ۴۴٫

[۳]- وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ مَوْعِظَهً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ

[۴]- أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِی نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَهٌ لِلَّذِینَ هُمْ لِرَبِّهِمْ یَرْهَبُونَ

[۵]- طباطبایی، سید محمد حسین؛ پیشین؛ ج‏۵، ص: ۳۴۶

[۶]- علامه مجلسی؛ بحار الانوار؛ مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق، ابواب احتجاجات الرسول(ص)، باب احتجاج النبی علی الیهود فی مسائل شتی، ج ۹، ص ۳۳۷

[۷]- آل عمران، آیه ۷۸ و نساء، آیه ۴۶ و مائده، آیه ۱۳

[۸]- توفیقی، حسین؛ آشنایی با ادیان بزرگ؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص ۱۳۷ – ۱۴۰

[۹]- پیدایش ۱۲: ۱۰ – ۱۹

[۱۰]- پیدایش ۲۶: ۶ – ۱۰

[۱۱]- پیدایش، باب ۲۷

[۱۲]- خروج، باب ۳۲

[۱۳]- اعداد ۶: ۲۰٫ این در حالی است که قرآن، به روشنی شراب را پلید می­شمارد (مائده، آیه ۹۰). در روایات اسلامی نیز ذکر شده است که شراب در شریعت موسوی، حرام بوده است. ر.ک: شعیری، تاج­الدین؛ جامع الأخبار؛ انتشارات رضی، قم، ۱۳۶۳ش، ص ۱۵۲ و محدث نوری؛ مستدرک الوسائل؛ موسسه آل البیت، قم، ۱۴۰۸ق، ج ۱۷، ح ۲۰۷۲۷

[۱۴]- مغنیه، محمدجواد؛ تفسیر الکاشف؛ دارالکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۲۴ق، ج ۳، ص ۶۱

[۱۵]- به عنوان نمونه: مقایسه کنید میان اعداد ۳۳: ۳۱ – ۳۹ و تثنیه ۱۰: ۶ –۷ (توضیح: مسیر حرکت بنی­اسرائیل در این دو متن، متفاوت ذکر شده است، همچنین در کتاب اعداد، محل وفات هارون، کوه هور دانسته شده است اما در کتاب تثنیه، محل وفات جناب هارون، موسیره ذکر شده است و میان این دو مکان، هفت منزل فاصله بوده است).

[۱۶]- در این زمینه، می­توان به کتابهایی که به تفصیل به این موضوع پرداخته­اند مراجعه نمود. کتاب اظهارالحق، نوشته ملا رحمهالله هندی، یکی از منابع نسبتا غنی در این زمینه می­باشد.

[۱۷]- و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا. سوره نساء، آیه ۸۲

[۱۸]- آل عمران، آیه ۵۰

[۱۹]- طباطبایی، سید محمد حسین؛ پیشین؛ ج ۳، ص ۲۰۱

[۲۰]- مائده، آیه ۴۳

[۲۱]- بیضاوى، عبدالله بن عمر؛ أنوار التنزیل و أسرار التأویل‏؛ دار احیاء التراث العربى‏، بیروت، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص ۱۲۷

[۲۲]- طباطبایی، سید محمد حسین؛ پیشین؛ ج‏۵، ص ۳۴۲

[۲۳]- از آنجا که نسخه­های موجود از تورات، به زمانی پیش از پیامبر اکرم باز می­گردد می­توان ادعا نمود که این بشارتها در تورات کنونی نیز موجود است.

[۲۴]- الذین یتبعون النبی الامی الذی یجدونه مکتوبا عندهم فی التورات و االإنجیل. سوره اعراف، آیه ۱۵۷

[۲۵]- جهت مطالعه بیشتر ر.ک: ابوطالب، نصر الله عبدالرحمن در “تباشیر الإنجیل و التورات بالإسلام و رسوله محمد” و هندی، ملا رحمهالله در “اظهار الحق” و فخرالإسلام، محمد صادق در “أنیس الأعلام”

[۲۶]- کلمه­ای عبری به معنی کتاب

[۲۷]- شیخ صدوق؛ عیون أخبار الرضا؛ انتشارات جهان، ۱۳۷۸ق، ج ۱، باب ذکر مجلس الرضا (ع) مع أهل الأدیان، ص ۱۶۴ – ۱۶۵، ح ۱ همچنین ر.ک: علامه مجلسی؛ بحار الانوار؛ مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق، ج ۱۳، تتمه کتاب النبوه، ابواب قصص موسی و هارون، باب ۱۱ (ما ناجی به موسی ربه…)، ص ۳۴۷، ح ۳۴

 

منبع: سایت پژوهشکده باقر العلوم (علیه السلام)