طومارهای بحرالمیت

نویسنده : محمد مهدی کاظمی

در سال ۱۹۴۷در منطقه­ی قمران[۱]در فلسطین و در کرانه ی دریای مرده، طومارهائی کشف شد که در پژوهش­های مربوط به آئین یهودیت و مسیحیت اهمیت به سزائی داشت.

پیدا شدن طومارها

چوپانی از قبائل بومی ساکن این منطقه، بز گله اش را گم می­کند.هنگام جستجو برای یافتن آن، به غاری می­رسد.وی سنگی را به درون این غار می­افکند.در این هنگام صدای برخورد این سنگ با ظرفی سفالین، باعث کنجکاوی او می­شود.پس از ورود به این غار، خمره­ای سفالین در غار می­یابد که درون آن طومارهای قدیمی وجود داشت[۲].

این سرآغاز کشف طومارهای دریای مرده بود. پس از آنکه مسئولان محلی، پی به وجود این طومارها می­برند، عملیات باستان شناسی را در این منطقه آغاز می­کنند. تا سال ۱۹۵۸ کلّ طومارهائی که در یازده غار از غارهای این منطقه قرار داشت، کشف می­شوند[۳].

این طومارها مربوط به چه کسانی بوده است؟

نویسندگان این طومارها جمعی از یهودیان بودند که دارای نگرشی عرفانی بودند. این گروه به نام إسنی­ها[۴] شهرت یافتند. یهودیان اسنی به خاطر آن که با آموزه­های یهودیان صدوقی (یهودیان معبد) مخالف بودند، ناچار شدند از شهرها خارج شوند و در منطقه قمران سکنی گزینند. این عرفای یهودی در این منطقه آزادانه به عبادت و انجام اعمال عبادی خود مشغول شدند[۵]. “پلینی کبیر” مورخ رومی، به وجود این تجمعات در این منطقه اشاره کرده است[۶].

مطالعه و پژوهش در مورد طومارها

این طومارها در موزه­ای در شهر قدس نگه داری می­شد و تحقیقات علمی در مورد آن زیر نظر کمیسیونی هشت نفره و به ریاست کشیشی فرانسوی به نام رونالد دو وو[۷] آغاز شد.

پس از این که این شهر، توسط رژیم صهیونیستی در ژوئن سال ۱۹۶۷اشغال شد، کلّ این طومارها (به جز طوماری مسی که در موزه­ای در کشور اردن نگه داری می­شد) در اختیار آنها قرار گرفت[۸].

به تدریج این طومارها ترجمه و منتشر شد. ولی از همان ابتدا، انتشار این طومارها موجب بروز جدال و نزاع شد.

طبق اخباری که مسئولان ناظر بر نشر این طومارها منتشر کردند، تمام طومارهائی که در این منطقه کشف شد، انتشار یافت و در اختیار پژوهشگران قرار گرفت.

این در حالی بود که بر اساس برخی گزارشها، تمام طومارهائی که از غار شماره چهار (که نسبت به سائر غارهای این منطقه، مهمترین کشفیات در آن صورت گرفت) در قمران به دست آمد، منتشر نشد[۹].

در سال ۱۹۹۱در لندن کتابی تحت عنوان “نیرنگ طومارهای دریای مرده”[۱۰]منتشر شد.این کتاب توسط مایکل بایجنتس[۱۱]و ریچارد لایت[۱۲] نوشته شد. این دو محقق در این کتاب به طور صریح واتیکان را به دخالت در کار ترجمه و نشر طومارهای قمران متهم کردند و ادعا نمودند که کلیسای واتیکان در تلاش است آن دسته مطالبی که در این طومارها آمده است و در تضادّ با آموزه­های کاتولیکی است، منتشر نشود.

برخی محققان بر آنند که با نگاه به اهداف آشکار و پنهان دولت مردان اسرائیل و سیر حوادثی که طی این سالها در حاشیه این طومارها به وقوع پیوست، می­توان انتظار داشت که یهودیان اسرائیل و جهان مسیحیت معامله دو جانبه­ای در مورد این طومارها انجام داده باشند. به این معنی که در قبال عدم انتشار برخی طومارها مسئولین اسرائیلی بتوانند از این طومارها بهره­برداری تبلیغی بکنند[۱۳].

با بررسی تمام اتفاقاتی که پیرامون انتشار این نسخه­ها افتاد می­توان گفت که پس از گذشت بیش از شصت سال از اکتشاف طومارهای دریای مرده هنوز اطلاعات ما از این طومارها و اسرار آن بسیار مبهم و اندک است.

اهمیت این طومارها در شناخت مسیحیت

این طومارها از چند بعد در مسیحیت شناسی، حائز اهمیت است.

این طومارها در فاصله بین قرن دوم پیش از میلاد تا نیمه دوم قرن اول میلادی نگاشته شده است و این، همزمان با زندگی عیسی مسیح در منطقه بیت لحم[۱۴] و ناصره[۱۵] و اورشلیم[۱۶] است. واین سه منطقه در فاصله بسیار نزدیکی از قمران واقع شده است. هنگامی که خبر کشف این طومارها در قمران به دست آمد، محققان امید داشتند که اطلاعات جدیدی از زندگی حضرت عیسی به دست بیاورند. ولی نکته عجیب این جا بود که این طومارها هیچ اشاره­ای به عیسی مسیح و زندگی وی نکرده بود[۱۷].

نکته حائز اهمیت در مورد نسخه­ها آن بود که این طومارها حاوی ۲۰۰نسخه خطی از عهد قدیم بود.از آن جا که قدیمی­ترین نسخه خطی عهد قدیم به قرن دهم میلادی بر می­گردد، اکتشاف این نسخه­ها در مستندسازی عهد عتیق و رفع اختلاف نسخه­های آن اهمیت بسزائی داشت[۱۸].

در سال ۱۹۹۲ نشریه ایندیپندنت[۱۹] قسمتی از طومار رویای آرامی[۲۰] به شماره ۴Q246 که در غار شماره ۴ کشف شده بود را منتشر نمود.در این طومار در مورد آخر الزمان می­گوید که فرزند خدا در آخر الزمان ظهور می­کند و اوصافی که برای او بر می­شمارد با اوصاف حضرت عیسی (که مسیحیان او را تنها­فرزند خدا می­دانند که در آخر الزمان ظهور می­کند) مطابقت ندارد[۲۱].

[۱] Qumran

[۲] ورمز، گزا، النصوص الکامله لمخطوطات البحر المیت، ترجمه دکتر سهیل زکّار، دار قتیبه، چاپ اول، سال ۲۰۰۶، ص۲۹

[۳] سومر، دوبون، مخطوطات قمران، البحر المیت، ترجمه موسی دیب الخوری، دار الطلیعه الجدیده، چاپ اول، ۱۹۹۸، ج۱، ص۲۳

[۴] Essins

[۵] F.F. Bruce, Second Thoughts On The Dead Sea Scrolls, Paternoster Press, 1956 p.112

[۶] بنتلی، جیمز؛ اکتشاف الکتاب المقدس، قیام المسیح فی سیناء؛ ترجمه آسیا محمد الطریحی، نشر سینا، ص۱۴۹

[۷] Roland de Vaux

[۸] ورمز، گزا، پیشین، ص۳۵

[۹] ر.ک: The People of the Dead Sea Scrolls, p.27

[۱۰] The Dead Sea Scrolls Deception

[۱۱] Baigent

[۱۲] Richard Leigh

[۱۳] عثمان، احمد، مخطوطات البحر المیت، دار الشروق، قاهره، ۱۹۹۶، ص۹۴

[۱۴] Beth –leham

[۱۵] Nazareth

[۱۶] Jerusalem

[۱۷] عثمان، احمد، پیشین، ص۱۱۵

[۱۸] ورمز، گزا، پیشین، ص۴۰و ۴۱

[۱۹] The Independent

[۲۰] The Aramaic apocalypse

[۲۱] The Independent ؛ Tuesday, 1 September 1992

منبع: سایت پژوهشکده باقر العلوم (علیه السلام)