بایسته ها در مقام بیان خطبه غدیر۱
بایسته ها در مقام بیان خطبه غدیر
نویسنده: موضوع: منبع: تاریخ درج: کتب>بایسته ها در مقام بیان خطبه غدیر ۱۳۹۳/۱۲/۲۴ » چکیده : |
|
حلبی از ابو سعید خدری روایت کرده است: سپس پیامبر| فرمود: «ای مردم! به من تهنیت بگویید، به من تهنیت بگویید، زیرا خدا مرا به نبوت و اهلبیتم را به امامت برگزید».([۱])و حمیری در قرب الاسناد با سند خود از امام صادق× روایت کرده است که: «سپس به مردم دستور داد که با علی× بیعت کنند و مردم چنین کردند».([۲])قمی در تفسیرش از امام صادق× روایت کرده است: «رسول خدا| به مردم فرمود درود بفرستید به علی به خاطر امیرالمؤمنین شدن».([۳])شیخ صدوق در امالی با سند خود از ابن عباس روایت کرده است: «آن حضرت به اصحاب خود فرمود که یکی یکی به علی× به خاطر امیرالمؤمنین شدن تبریک بگویید.([۴])در خبر جامع الاخبار آمده است: «اصحاب رسول خدا| نزد امیرالمؤمنین× آمدند و ولایتش را تبریک گفتند و اولین کسی که به وی تبریک گفت: عمر بن خطاب بود که گفت: ای علی، مولای من، و مولای هر مرد و زن مؤمنی گردیدی».([۵]) | |
متن مقاله : | |
تبریک و تهنیت گویی حلبی از ابو سعید خدری روایت کرده است: سپس پیامبر| فرمود: «ای مردم! به من تهنیت بگویید، به من تهنیت بگویید، زیرا خدا مرا به نبوت و اهلبیتم را به امامت برگزید».([۱]) و حمیری در قرب الاسناد با سند خود از امام صادق× روایت کرده است که: «سپس به مردم دستور داد که با علی× بیعت کنند و مردم چنین کردند».([۲]) قمی در تفسیرش از امام صادق× روایت کرده است: «رسول خدا| به مردم فرمود درود بفرستید به علی به خاطر امیرالمؤمنین شدن».([۳]) شیخ صدوق در امالی با سند خود از ابن عباس روایت کرده است: «آن حضرت به اصحاب خود فرمود که یکی یکی به علی× به خاطر امیرالمؤمنین شدن تبریک بگویید.([۴]) در خبر جامع الاخبار آمده است: «اصحاب رسول خدا| نزد امیرالمؤمنین× آمدند و ولایتش را تبریک گفتند و اولین کسی که به وی تبریک گفت: عمر بن خطاب بود که گفت: ای علی، مولای من، و مولای هر مرد و زن مؤمنی گردیدی».([۵]) بیان مراسم ویژه بیعت رسمی مسأله بیعت در مکتب اسلام، بسیار مهم است. «بیعت» از مصدر فعل «باع» و به معناى خرید و فروش است، بیع نوعى عقد است که نتیجه آن خرید و فروش مال است. امّا در اصطلاح، بیعت معاملهاى است که میان ولى و رئیس قوم با افراد آن جامعه انجام مىگیرد که بر اساس این معامله بیعت کنندگان جان و مال خویش را در اختیار و فرمان او قرار مىدهند. پیامبر اسلام| در خطبه غدیر مىفرمایند: «من با خدا بیعت کردهام و على× هم با من بیعت نموده است و اکنون که براى على× از شما بیعت مىگیرم بدانید که در حقیقت بیعت با حق تعالى است». فامرت اَن آخذ البیعه منکم والصقفه لکم بقبول ما جئت به عن الله عزّوجلّ فى علی امیرالمؤمنین× والائمه من بعده الذین هم منّی ومنه ائمّه القائمه منهم المهدى# الى یوم القیامه. من امر شدم از طرف خدا که بیعت بگیرم از شما و دست شما را بگیرم به قبول آن چیزى که از طرف خداوند آمده و بیعت بگیرم در مورد على× امیرالمؤمنین، (اولین جایى که پیامبر| خواستند مردم رسماً با نام امیرالمؤمنین× بیعت کنند در غدیر بوده، بیعت همراه با کلمه امیرالمؤمنین×). در پایان خطبه پیامبر| دستور دادند، دو خیمه برپا شود، در یک خیمه پیامبر| نشستند و در یک خیمه امیرالمؤمنین×، پیامبر| دستور دادند که بیایید اوّل با من بیعت کنید ـ طبق دستور خدا ـ بعد بروید با على× بیعت کنید، مردم نیز اینگونه عمل کردند، اوّل با پیامبر| و بعد با حضرت على× بیعت کردند؛ حتى زنها، ظرف بسیار بزرگى از آب آوردند، دست امیرالمؤمنین× در یک طرف ظرف بود، زنها دستشان را در طرف دیگر مىگذاشتند و بیعت مىکردند. عمر و ابوبکر نزد پیامبر| رفتند و سؤال کردند: «آیا این کار از سوى تو بود یا از سوى پروردگار؟». پیامبر| فرمودند: «آیا غیر از فرمان خدا مىتواند باشد؟». سپس عمر با پیامبر| بیعت مىکند و بعد خدمت حضرت على× مىرود و مىگوید: بخٍ بخٍ یابن ابىطالب، أمسیت مولای ومولى کل مؤمن ومؤمنه.([۶]) گوارا باد بر تو، تبریک و تهنیت باد بر تو، پسر ابوطالب، شام کردى در حالیکه مولاى من و مولاى هر مرد و زن مؤمنى شدى. شرح جریان بیعت شیخین را بیش از ۵۰ منبع از اهل سنّت ذکر کردهاند که به برخى از آنها اشاره مىکنیم: احمد بن حنبل، (امام حنبلىها) در مسند خود، ج ۴، ص ۲۴۱ و ۲۸۱٫ حافظ محمد بن جریر طبرى در تفسیرش، ج ۳، ص ۴۲۸٫ قاضى ابوبکر باقلانى در کتاب «التمهید فى اصول الدین»، ص ۱۷۱٫ حافظ ابن صباغ مالکى، در کتاب «الفصول المهّمهًْ»، ص ۲۵٫ محب طبری در «الریاض النضرهًْ»، ج ۲، ص ۱۶۹٫ ابن حجر شافعى در «صواعق»، ص ۲۶٫ حضور جبرئیل در غدیر خم یکی از زیباییهای واقعه غدیرخم، حضور جبرئیل در بین بیعتکنندگان و نمایانشدن او در بین اصحاب بود که شگفتی همگان را برانگیخت. اصحاب مردی زیبا صورت و خوشبوی را دیدند که در کنار مردم ایستاده بود و میگفت: «به خدا قسم، روزی مانند امروز هرگز ندیدم. چقدر کار پسر عمویش را مؤکّد نمود، و برای او پیمانی بست که جز کافر به خداوند و رسولش آن را بر هم نمیزند. وای بر کسی که پیمان او را بشکند».([۷]) در اینجا عمر نزد پیامبر| آمد و گفت: شنیدی این مرد چه گفت؟! حضرت فرمود: آیا او را شناختی؟ گفت: نه. حضرت فرمود: «او روح الأمین جبرئیل بود. تو مواظب باش این پیمان را نشکنی، که اگر چنین کنی خدا و رسول و ملائکه و مؤمنان از تو بیزار خواهند بود»! اشعار فی البداهه و آنی «حسان بن ثابت» در مراسم غدیر با پایان خطبۀ غدیریه پیامبر اسلام| شاعر نامدار و صحابی معروف رسول خدا| شروع به سرودن شعری نمود که حاوی مضامین کلام رسول خدا| در غدیر خم بود. او به حضرت عرض کرد: یا رسول الله، اجازه میفرمایید شعری را که دربارۀ نصب ولایت و امامت علیبن ابیطالب× هم اکنون سرودهام بخوانم؟ حضرت فرمودند: بخوان به برکت خداوند. حَسّان گفت: «ای بزرگان قریش، سخن مرا به گواهی و امضایِ پیامبر گوش کنید».([۸]) و سپس اشعاری را که در همانجا سروده بود خواندکه به عنوان یک سند تاریخی از غدیر ثبت شد و به یادگار ماند. ألَمْ تَعْلَمُوا أنَّ النَّبِیَّ مُحَمَّداً وَقَد جاءَهُ جِبْریلُ مِنْ عِنْدِ رَبِّهِ وَبَلِّغْهُمُ ما أنْزَلَ اللهُ رَبُّهُم عَلَیْکَ فَما بَلَّغْتَهُمْ عَنْ إِلهِهِمْ فَقامَ بِهِ إِذْ ذاکَ رافِعُ کَفِّهِ فَقالَ لَهُمْ: مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ مِنْکُمُ فَمَوْلاهُ مِنْ بَعْدی عَلِیٌّ وَاِنَّنی فَیا رَبِّ مَنْ والى عَلِیّاً فَوالِهِ وَیا رَبِّ فَانْصُرْ ناصِریهِ لِنَصْرِهِمْ وَیا رَبِّ فَاخْذُلْ خاذِلیهِ وَکُنْ لَهُمْ لَدى دَوْحِ خُمٍّ حینَ قامَ مُنادِیاً منابع اختصاصی مجمع جهانی شیعه شناسی |